Hà đồ

Hà đồ là bức vẽ có nguồn gốc là sông Hoàng Hà bên Tàu.

(Xem chi tiết nơi chữ: Bát Quái, mục Tiên Thiên Bát Quái)

Hà Ngân

Hà Ngân, tức Ngân Hà, là dòng sông bạc nằm vắt ngang trên bầu trời. (Xem: Dòng Ngân, vần D)

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thiềm cung rộng mở cửa Hà Ngân.

Hà thanh hải yến

Hà thanh hải yến là sông trong biển lặng, ý nói đất nước thái bình, dân cư an lạc.

Trong Ấu Học Quỳnh Lâm có câu: "Hà thanh hải yến, triệu thiên hạ chi thăng bình." Nghĩa là: Sông trong biển lặng, ứng điềm thái bình trong thiên hạ .

Đời nhà Tần, năm thứ ba vua Trang Tương Vương, nhằm năm Giáp Dần, sông Hoàng Hà rất trong (Hà thanh), năm ấy Lưu Bang (Hán Cao Tổ) được sanh ra ở đất Phong Bái. Cho nên chữ Hà thanh là chỉ điềm lành, có Đế Vương ra đời.

HẠ

Hạ chí

Hạ chí là một tiết trong mùa hạ có ngày dài nhất và đêm ngắn nhất. (Trái với Đông chí, có ngày ngắn nhất và đêm dài nhất).

Tiết Hạ chí vào ngày 20 hoặc 21 tháng 6 dl hằng năm.

Hạ chỉ

Hạ chỉ là vua xuống lịnh cho bề tôi.

Kinh Tán Tụng Công Ðức Diêu Trì Kim Mẫu: Chí Tôn Hạ chỉ trước Đài Linh Tiêu.

Hạ cơ

Hạ cơ là xuống lịnh bằng cơ bút.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Bằng chẳng thì Lão đã Hạ cơ trục xuất cả thảy.

Hạ đẳng nhơn sanh

Hạ đẳng nhơn sanh là những người thuộc bực thấp trong xã hội, tức là hạng bình dân nghèo khổ, có mức sống thấp và trình độ hiểu biết kém.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Bực Hạ đẳng nhơn sanh thường bị hiếp đáp vì mất lẽ công bình hơn hết.

Hạ đơn điền

Hạ đơn điền là bên dưới huyệt đơn điền, tức là ở phía dưới rún, cách rún chừng 15 phân tây.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Bộ Tiểu phục (của Giáo Tông) cũng toàn bằng hàng trắng, có thêu chữ Bát Quái bằng vàng, cung Khảm ngay Hạ đơn điền,...

Hạ giới

Hạ giới là cõi thấp, chỉ cõi của nhơn loại đang sống.

Vũ trụ được phân ra làm ba cõi: Hạ, Trung và Thượng.

• · Hạ giới là cõi của nhơn loại, ở thấp nhất.
• · Trung giới là cõi của chư Thần, Thánh, ở khoảng giữa.
• · Thượng giới là cõi của chư Tiên, Bồ Tát, Phật, ở cao hơn hết.

Thi của Đức Chí Tôn:

Hạ huyệt

Hạ huyệt là đem quan tài đặt xuống cái hố đã đào sẵn.

Kinh Hạ huyệt là bài kinh để đồng nhi tụng cầu nguyện trước khi đem quan tài đặt xuống huyệt để chôn.

Hạ nguơn Tam chuyển

Theo lời thuyết đạo của Đức Phạm Hộ Pháp thì:

• Một Chuyển có 36 000 năm, có ba Nguơn: Thượng, Trung, Hạ.
• Mỗi Nguơn có 12 000 năm.

Địa cầu 68 của nhơn loại đã trải qua ba Chuyển:

• Chuyển thứ nhứt gọi là Nhứt Chuyển,
• Chuyển thứ nhì gọi là Nhị Chuyển,
• Chuyển thứ ba gọi là Tam Chuyển.

Mỗi Chuyển chia làm ba Nguơn (Nguyên): Thượng nguơn, Trung nguơn và Hạ nguơn.

Hạ nguơn Tam chuyển là ở vào thời kỳ Hạ nguơn thuộc Chuyển thứ ba của Địa cầu 68 của nhơn loại.

Hết Hạ nguơn Tam chuyển thì bắt qua Thượng nguơn Tứ Chuyển. (Xem chi tiết: Tam nguơn, vần T)

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nay là Hạ nguơn hầu mãn, phải phục lại như buổi đầu, nên phải phản tiền vi hậu.

Hạ ốc thất thập nhị Địa

Đây là một câu kinh trong bài Kinh Ngọc Hoàng Thượng Đế: Hạ ốc thất thập nhị Địa, tứ Đại Bộ Châu, nghĩa là: Phần dưới của vũ trụ, Đức Thượng Đế chưởng quản 72 Địa cầu và 4 Bộ Châu lớn.

Hạ rộng

Hạ rộng, đồng nghĩa Hạ huyệt, là đem quan tài đặt xuống huyệt.

Đây là từ ngữ xưa, ngày nay không dùng.

Hạ rộng cũng được gọi là: Hạ khoáng 下壙. Khoáng là cái huyệt đào xuống đất.

Hạ khoáng đồng nghĩa Hạ huyệt.

Hạ thế - Hạ trần

Hạ thế, đồng nghĩa Hạ trần: Đi xuống cõi trần đầu thai làm một người nơi cõi trần.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nếu chẳng vậy, ai còn dám ra ưng thuận Hạ thế cứu đời. Mỗi phen Thầy đau thảm khóc lóc các con, phải lén hạ trần, quyết bỏ ngôi Chí Tôn xuống lập Đạo,...

Hạ thọ - Trung Thọ - Thượng thọ

Tuổi thọ của con người được phân làm ba bực: Hạ thọ, Trung thọ và Thượng thọ.

Thông thường, sự phân chia tuổi của ba bực như sau:

• Hạ thọ: từ 61 tuổi đến 69 tuổi.
• Trung thọ: từ 70 tuổi đến 79 tuổi.
• Thượng thọ: từ 80 tuổi đến 100 tuổi.

Theo Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh thì:

• 60 tuổi gọi là Hạ thọ.
• 70 tuổi gọi là Trung thọ.
• 80 tuổi gọi là Thượng thọ.

Nhưng theo sách Ấu Học Quỳnh Lâm thì:

"Bá tuế viết Thượng thọ, bát thập viết Trung thọ, lục thập viết Hạ thọ; bát thập viết Điệt, cửu thập viết Mạo, bá tuế viết Kỳ hy."

Nghĩa là: Trăm tuổi gọi là Thượng thọ, 80 gọi là Trung thọ, 60 gọi là Hạ thọ; người 80 tuổi gọi là Điệt, 90 tuổi gọi là Mạo, 100 tuổi gọi là Kỳ Hy.

Hạ thừa - Thượng thừa

Hạ thừa là bực thấp, Thượng thừa là bực cao.

Đạo Cao Đài chia các tín đồ làm hai bực: Hạ thừa và Thượng thừa. Không có Trung thừa.

Tân Luật: Chương II: Về người giữ đạo.

•  Điều thứ 12: Nhập môn rồi gọi là Tín đồ. Trong hàng tín đồ có hai bực:
  • 1. Một bực còn ở thế, có vợ chồng làm ăn như người thường, song buộc phải giữ trai kỳ hoặc 6 hoặc 10 ngày trong tháng, phải giữ Ngũ Giới Cấm và phải tuân theo Thế Luật của Đại Đạo truyền bá. Bực nầy gọi là người giữ đạo mà thôi, vào phẩm Hạ thừa.

  • 2. Một bực đã giữ trường trai, giới sát và Tứ Đại Điều Qui, gọi là vào phẩm Thượng thừa.

•  Điều thứ 13: Trong hàng Hạ thừa, ai giữ trai kỳ từ 10 ngày sắp lên được thọ truyền Bửu pháp, vào Tịnh Thất có người chỉ luyện đạo.

•  Điều thứ 14: Chức sắc cai trị trong Đạo từ bực Giáo Hữu sắp lên, phải chọn trong bực người Thượng thừa mà thôi.

Hạ tuần

Một tháng âm lịch được chia làm ba tuần:

• Thượng tuần: từ ngày mùng 1 đến ngày mùng 10.
• Trung tuần: từ ngày 11 đến ngày 20.
• Hạ tuần: từ ngày 21 đến ngày 30 cuối tháng.

Hạ Võ (Hạ Vũ)

Hạ Võ hay Hạ Vũ là vị vua sáng lập ra nhà Hạ vào thời thượng cổ nước Tàu.

Ngài là người hiền nên được vua Thuấn truyền ngôi vào năm 2205 trước Tây lịch kỷ nguyên.

Vua Hạ Võ là con của ông Bá Cổn, làm quan dưới triều vua Nghiêu. Vua Nghiêu sai ông Bá Cổn trị thủy để tránh cho dân nạn lụt. Ông Cổn làm việc trong 9 năm không thành công.

Sau vua Thuấn lên nối ngôi vua Nghiêu, sai con ông Bá Cổn là ông Hạ Võ trị thủy, tiếp tục công việc của cha.

Ông Võ chăm lo làm việc trong 10 năm rất khẩn trương, đi qua nhà mà không có thời giờ ghé thăm gia đình, khai thông các sông ngòi, đào thêm các kinh rạch, nhờ vậy nước lưu thông rút hết ra biển.

Nhờ công nghiệp to lớn nầy, ông Hạ Võ được vua Thuấn phong làm chức Tư Không, điều khiển các quan.

Vua Thuấn ở ngôi 33 năm, lúc ấy đã già, nhận thấy con là Thương Quân bất tài, nên bắt chước vua Nghiêu, muốn truyền ngôi cho người hiền là ông Võ, gọi ông Võ nói rằng:

- Lại đây ông Võ, Ta ở ngôi đã 33 năm, già yếu mỏi mệt. Ngươi thay Ta, gắng sức lo cai trị dân.

Ông Võ xin từ chối, nhường lại cho ông Cao Dao, nói:

- Tôi, đức trạch không khắp, chắc dân không theo. Ông Cao Dao gây nhiều đức vọng khắp dân gian, dân chúng cảm phục, dám xin nhà vua nghĩ lại. Tôi thường nghĩ đến, chỉ có ông Cao Dao, ngoài ra cũng chỉ có ông Cao Dao. Xin nhà vua nghĩ đến công lao của ông ấy.

Vua Thuấn nói:

- Ông Cao Dao! Bầy tôi và dân bây giờ không có ai phạm đến chánh trị của ta, ấy là vì có nhà ngươi làm quan Sĩ Sư, xử năm tội hình rất minh xác, để giúp về sự giáo hóa trong năm bậc thường mà mong cho được thạnh trị.

Xử việc hình mà vẫn mong dân không bị hình phạt, nên nhân dân hòa hiệp theo đạo trung. Thiệt đó là công của nhà ngươi. Cố gắng thêm lên.

Vua Thuấn lại phủ dụ ông Hạ Võ:

- Lại đây ông Võ! Trời ra tai họa nước lụt có ý răn Ta. Nay tin giữ được lời nói, làm được thành công, ấy là tài của ngươi, chăm chỉ việc nước, tiết kiệm việc nhà, bụng không tự mãn, ấy là đức tốt của ngươi.

Ngươi không khoe tài, không khoe công, thiên hạ không ai cùng ngươi tranh công. Ta quí cái đức tốt của ngươi, khen cái công to của ngươi. Lịch số của Trời nay đến lượt nhà ngươi. Sau nầy ngươi đáng lên ngôi vua.

Lòng người dễ thiên về vật dục, rất hiểm nghèo. Lòng mến Đạo thì kín nhiệm, khó thấy, nhưng lúc nào cũng tồn tại.

Cần phải xét cho tinh, giữ một mực cái công chánh của bổn tâm, đừng để nó xa lìa, rồi theo thế mà làm không gián đoạn thì Đạo tâm thường làm chủ được mình, buộc Nhân dục phải tùng phục, ắt là hiểm nghèo trở thành yên ổn;

Mọi việc làm đều khỏi sai lầm vì thái quá hay vì bất cập, tức giữ được đạo Trung Dung.

Những lời nói vu vơ không căn cứ, chớ nghe. Những mưu kế độc chuyên, không hỏi ý kiến công chúng, chớ dùng.

Đáng yêu chẳng phải là vua ư? Đáng sợ chẳng phải là dân ư? Dân không có vua, dân trông cậy vào đâu? Vua không có dân, vua cùng ai giữ nước? Kính vậy thay!

Ngươi nên thận trọng ngôi vua, tu tỉnh những nguyện dục của mình. Nhớ rằng, để cho dân khốn cùng thì lộc Trời sẽ hết. Lời nói ở miệng ra có khi thiện cảm, có khi gây việc binh đao. Ta không nói hai lần, ngươi đừng từ chối.

Sáng ngày mùng 1 tháng Giêng, ông Hạ Võ chịu mệnh ở miếu thờ vua Nghiêu, tổng xuất trăm quan, lên ngôi vua, nối đời vua Thuấn. Vua Hạ Võ dời đô sang An Ấp, nay thuộc Hà Đông tỉnh Sơn Tây, đổi quốc hiệu là Hạ.

Vua Hạ Võ khi trị thủy ở sông Lạc, từ núi Hùng Nhĩ cho chảy qua sông Giản, sông Chiền, sông Vị, rồi đổ vào sông Hoàng Hà, vua Hạ Võ bắt gặp một con Thần qui (Rùa Thần) nổi lên ở sông Lạc, trên lưng của nó có những chấm đen và trắng theo những vị trí rất đặc biệt, đếm được từ 1 đến 9.

Nhà vua theo đó vẽ lại thành một bức đồ, ghi chú thành sách, gọi là Lạc Thư, hay Qui Thư. Vua Võ nghiên cứu Lạc Thư, đặt ra Hồng Phạm Cửu Trù. (Xem chi tiết nơi chữ: Bát Quái, vần B)

Căn cứ Hồng Phạm Cửu Trù, vua Võ chia đất đai của nước Tàu làm 9 Châu theo thế núi, định hẳn các núi to, sông lớn và đặt tên cho Cửu Châu đó là: Duyện, Ký, Thanh, Từ, Dương , Kinh, Dự, Lương và Ung Châu.

Vua Võ lấy kim loại trong 9 Châu đúc ra 9 cái đỉnh thật lớn làm vật trấn quốc gọi là Cửu Đỉnh Trấn Quốc.

Vua Hạ Võ ở ngôi được 8 năm, muốn bắt chước các vị vua đời trước để truyền ngôi cho người hiền là ông Ích, nhưng khi vua Hạ Võ băng, quần thần tôn con vua Hạ Võ là ông Khải cũng là người hiền, rất nhân đức, lên nối ngôi, gọi là Đế Khải.

Việc ngôi vua truyền hiền đến đời vua Hạ Võ là chấm dứt. Sau vua Hạ Võ, ngôi vua bắt đầu được truyền tử.

Vua Hạ Võ mở ra nhà Hạ, truyền 17 đời vua thì mất, kéo dài từ năm 2205 đến năm 1766 trước Tây Lịch, được 439 năm.

Theo Nho giáo, vua Hạ Võ được người đời sau tôn là: Hạ Nguơn Giải Ách Thủy Quan Đại Đế, và chọn ngày rằm Hạ nguơn làm ngày Thánh đán của Ngài.

Hạc thọ

Hạc thọ là ý nói sống lâu như chim hạc.

Đây là từ ngữ dùng để cầu chúc người già sống lâu như chim hạc. Từ ngữ: Tuổi hạc, cũng lấy trong ý nghĩa nầy.

HẢI

Hải hà

Hải hà là sông biển, ý nói rộng rãi mênh mông như sông biển, hoặc là lòng dạ rộng rãi khoan dung cao thượng.

Bài Xưng Tụng Công Ðức Phật Tiên Thánh Thần: Từ bi Phật Tổ Hải hà độ dân.

Hải ngoại

Hải ngoại, nghĩa đen là ngoài biển, chỉ những nước ở ngoài nước mình, vì thời xưa cho rằng, muốn đi ra nước ngoài thì phải đi bằng đường biển.

Hải nội chư quân tử

Hải nội: trong nước. Đối lại là Hải ngoại: ngoài nước, tức là ở ngoại quốc.

Hải nội chư quân tử là các vị trí thức ở trong nước.

Hãi kinh

Hãi kinh là sợ sệt lắm.

Kinh Cầu Hồn Khi Hấp Hối: Đừng Hãi kinh, cầu đảo Chí Tôn.

HÀM

Hàm huyết phún nhơn

Hàm huyệt phún nhơn: Ngậm máu phun người.

Trong sách Minh Tâm Bửu Giám, ông Thái Công viết:

Nghĩa là:

Hàm oan

Hàm oan là ngậm sự oan ức, tức là bị oan ức mà không tỏ bày ra được.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Khi nào có Tòa Tam Giáo Cửu Trùng Đài xử đoán rồi mà người bị cáo còn uất ức Hàm oan thì mới kêu nài đến Tòa Tam Giáo Hiệp Thiên Đài.

Hàm phẩm

Hàm phẩm là phẩm tước danh dự nhưng không có quyền hành.

Những Chức sắc lớn tuổi, không còn đủ sức khỏe đi hành đạo để cầm quyền hành chánh, phổ độ nhơn sanh thì được phong vào Hàm phẩm.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Những vị nào đủ công nghiệp mà quá lục tuần thì cũng đặng dự vào sổ cầu phong Hàm phẩm, nhưng cũng phải chịu y theo điều kiện thuộc về hạng ân phong vậy.

Hàm phong - Hội Thánh Hàm Phong

• • I. Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938):
•   . . . a. Về Hàm phong Chức sắc Cửu Trùng Đài
•   . . . b. Về Hàm phong Chức sắc Cơ Quan Phước Thiện
• • II. Thuyết Đạo của Đức Hộ Pháp trong kỳ khai hội Hội Thánh Hàm phong ngày 5-5-Kỷ Mão (1939)
• • III. Văn phòng Hội Thánh Hàm phong
• • IV. Thánh Lịnh ấn định hạn tuổi của Chức sắc Cửu Trùng Đài qua Hàm phẩm
• • V. Nguyên do buộc Chức sắc Cửu Trùng Đài quá 61 tuổi phải qua Hàm phẩm
• • VI. Thánh Lịnh Thành lập điều lệ nội qui Hội Thánh Hàm phong
•   . . . Chương 1: Điều kiện ấn định Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam Nữ vào Hàm phong
•   . . . Chương 2: Hệ thống tổ chức
•   . . . Chương 3: Nhiệm vụ - Quyền hạn
•   . . . Chương 4: Kỷ Luật (Quyền Nội trị)
•   . . . Chương 5: Thăng thưởng
•   . . . Chương 6: Châu cấp

Chức sắc Hàm phong là những Chức sắc có phẩm vị nhưng vì tuổi già sức yếu nên xin hồi hưu dưỡng lão.

Hội Thánh Hàm phong là một tổ chức của Đạo gồm tất cả các Chức sắc Hàm phong nam nữ.

Những vị nào đủ công nghiệp mà đã quá lục tuần (61 tuổi) đặng đem vào thông qui cầu Hàm phong, nhưng phải chịu các điều kiện buộc như những vị đặng hưởng ân phong vậy.

Còn những Chức sắc Thiên phong trong khi hành chánh mà tuổi đã quá lục tuần, nếu còn sức lập công thêm nữa thì tùy ý, nhược bằng liệu sức mình già yếu thì đặng xin vào hạng Hàm phong.

Trong lúc đã Hàm phong rồi mà có thể lập công quả xứng đáng chi khác thì đúng lệ 5 năm cũng đặng dự cầu thăng Hàm phong theo đẳng cấp.

Những vị Hàm phong mà còn lập nên công nghiệp vĩ đại, nhưng liễu đạo trước ngày cầu thăng thưởng cũng đặng Hội Thánh xét công nghiệp cầu truy phong thăng thưởng.

Hạng Hàm phong cũng vậy. Những vị nào đủ công nghiệp mà quá lục tuần (61 tuổi) thì cũng đặng dự vào sổ cầu phong Hàm phẩm, nhưng cũng phải chịu y theo điều kiện thuộc về hạng ân phong vậy.

Những vị đắc phong Hàm phẩm, lúc còn sanh tiền, đã lập thêm công nghiệp xứng đáng mà liễu đạo trước ngày cầu phong thăng cấp thì cũng đặng đem vào sổ cầu truy phong vậy.

Tất cả các Chức sắc Hàm phong họp lại thành Hội Thánh Hàm phong.

Hội Thánh Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ có trách nhiệm nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe cho các vị Chức sắc Hàm phong cho đến ngày qui liễu, cùng là việc tang lễ, chôn cất và xây mộ.

Theo Đạo Luật năm Mậu Dần thì hạn tuổi cho Chức sắc Hàm phong là quá lục tuần (61 tuổi trở lên), nhưng Đạo Luật Mậu Dần không bắt buộc Chức sắc tới 61 tuổi phải qua Hàm phong;

Mà để vị Chức sắc Thiên phong đó tự xem xét sức khỏe của mình, nếu sức khỏe còn tốt, còn đủ sức lập công thì cứ tiếp tục, còn nếu sức mình già yếu thì tự mình xin qua Hàm phẩm.

Nói tóm lại, đối với các Chức sắc Thiên phong, không có một sự bắt buộc nào để phải qua Hàm phẩm, chỉ hoàn toàn do tự giác mà thôi.

Hội Thánh Hàm phong hoạt động theo Nội Qui riêng, được Đức Phạm Hộ Pháp giao phó nhiệm vụ giáo hóa và kiểm tra nền Đạo.

Trong kỳ khai hội Hội Thánh Hàm phong ngày 5-5-Kỷ Mão (1939), Đức Ngài đến dự và giảng giải như sau:

"Trước khi mở Hội, Bần đạo xin để đôi lời tâm huyết nói cùng chư Chức sắc Hàm phong những điều làm cho Chí Tôn vui lòng hơn hết.

Từ thử đến giờ, Hội Thánh vì công nghiệp nên cho những Chức sắc niên kỷ quá lục tuần (61 tuổi trở lên) đặng vào phẩm Hàm phong, hầu an dưỡng lúc tuổi già, gọi là hồi hưu dưỡng lão.

Một điều Hội Thánh thương tâm hơn hết là thấy toàn đạo xem Chức sắc nầy dường như vô giá trị, còn kéo lẽ ngay, nhẹ thể hơn tín đồ.

Bởi cớ, vì nét công bình của Chí Tôn, thấy con cái Thầy chịu khó nhọc trong buổi ban sơ, nên đến lập giá trị cho Chức sắc Hàm phong, cốt yếu là muốn cho Hội Thánh nhìn nhận các công nghiệp ấy, đặng để cho đoàn hậu tấn noi gương;

Kẻo chúng nó quên mấy anh mấy chị, thành ra thất nghĩa, và Hội Thánh cũng vì công lý và quyền hành Chí Tôn ban cho mấy anh mấy chị, tức là quyền sở hữu của mỗi người, nên mới lập trong Hội Thánh Hàm phong có Ban Ủy Viên để bảo hộ cho Chức sắc Hàm phong vậy.

Trót 13 năm trường, Chí Tôn chọn mấy vị niên kỷ, hao biết bao nhiêu giọt mồ hôi chan hòa giọt lụy, khổ não với Đạo mà vào hàng phẩm Hàm phong, nói ngay ra chơn lý, thiệt là tay tạo thành chơn tướng của Đạo, là do nơi công nghiệp của mấy anh mấy chị, chớ không phải đám thanh niên sau nầy.

Ngày nào mấy anh mấy chị dựng lại đặng cả hồn phách quốc dân Nam, để đền đáp ơn sâu của Tổ phụ, rồi mới thỏa nguyện, mấy anh mấy chị có trăm tuổi, rủi phần xuống tuyền đài nhìn mặt Tổ phụ của chúng ta cũng không thẹn, vì đã trả xong mảnh hiếu tâm với Đạo.

Còn hiện giờ, cái gia nghiệp của mấy anh mấy chị tạo thành đây, biết đâu đến phiên đoàn hậu tấn, thay vì nó bảo trọng, trở lại tàn diệt tiêu tan, thời lý nào mấy anh mấy chị lại làm ngơ, ngồi xem kẻ vô cổ sau nầy mặc tình phá hủy.

Đến đỗi Đức Chí Tôn đến tạo Đạo còn lo các Đấng Chơn linh tối cổ để giao mối chơn truyền, chẳng khác chi một vị tân quan đến trấn nhậm xứ nào, cũng phải nhờ mấy ông kỳ lão thì mới rõ thông xứ ấy đặng, thời có đâu Hội Thánh chẳng coi hạng kỳ lão là trọng.

Mấy anh mấy chị nhớ ngó lại xem đoàn hậu tấn thời thấy trí não chúng nó đã đảo điên hết rồi, hình xác người Nam mà đầu óc chẳng còn mảy mún chi người Nam nữa.

Vậy Đạo nên hay chăng, thiệt tướng hay chăng, chẳng phải nhờ nơi đám tân thời, mà do nơi tay mấy anh mấy chị.

Mấy anh mấy chị tưởng mình già rồi, đã hết phận sự, nên xin nghỉ về nhà an dưỡng, rồi thử hỏi gia nghiệp hư hủy, mấy anh mấy chị có bằng lòng không?

Cái gia nghiệp vĩ đại nầy, gẫm lại toàn nòi giống chúng ta chung hưởng, tận thế cũng vẫn còn, thời lý đâu lại coi nó rẻ hơn cái gia đình cỏn con của mấy anh mấy chị.

Bần đạo thay thế cho Hội Thánh xin gởi cái Đạo nhà chúng ta nơi tay mấy anh mấy chị, vì là người lịch duyệt khôn ngoan đạo đức hơn, đặng nắm giềng mối Đạo. Nếu để hư thì tội tình ấy, mấy anh mấy chị phải gánh vác.

Bây giờ, Bần đạo mới chỉ rõ, chẳng phải nói ngồi nhà mà thành ra vô dụng, tỷ như trị thế không đặng, chớ giáo hóa cũng không đặng nữa sao?

Vậy nơi nào có Chức sắc Hàm phong ở đó, chẳng cần nói một vị tín đồ, dầu Hộ Pháp hay Giáo Tông đi nữa mà thất đạo, thời phần trách cứ ấy về phần mấy anh mấy chị phải chịu.

Nếu mình biết coi cái đại nghiệp nước nhà, mà người nào sẵn tay tàn phá, làm rẻ rúng nó, thời có lý đâu mình điềm nhiên tọa thị.

Từ đây dầu cho Hộ Pháp hay là Giáo Tông, chẳng lựa chi là tín đồ mà thất đạo, nghịch chơn truyền, thì tội tình ấy, mấy anh mấy chị lãnh phần gánh vác. Lâu lâu, nửa tháng hoặc một tháng, hễ nghe đứa nào thất đạo thì mời nó đến để dùng lời giáo hóa.

Nếu nó không nghe, mấy anh mấy chị dầu có trầu rượu lạy nó đặng đem cái hiếu nghĩa cho Tổ phụ, chúng ta tưởng cũng không phải hổ mà!

Ngày nào, dầu ngoài đời hay trong Đạo, thất đạo nhơn luân, mà Bần đạo không thấy một mảnh thơ của mấy anh mấy chị thời Bần đạo trở nên người thù nghịch của mấy anh mấy chị.

Nếu hiển nhiên trước mắt nhìn thấy một Chức sắc, dầu cơ quan nào, làm điều chi sái, phi pháp, hại danh thể Đạo, thời mình không cần nói đến, chỉ lấy đủ bằng cớ, cả hồ sơ gởi về cho Hội Thánh;

Hoặc là xin trục xuất, cất chức, ngưng quyền, hay đổi đi nơi khác, tùy theo tội nặng nhẹ, nhưng phải hứa với Hội Thánh rằng: Mình chấp giữ quyền hành ấy cho đến ngày nào có vị Chức sắc khác đến thế.

Nam cũng vậy, Nữ cũng vậy, kể từ nay, Bần đạo xin giao quyền kiểm soát cả nền Đạo nơi tay Hội Thánh Hàm phong, giao cả hành trình, giao cả tinh thần đạo đức đoàn em quốc dân Nam nầy cho mấy anh mấy chị giáo hóa chúng nó.

Vậy nơi nào có nhiều vị Hàm phong thì đặng quyền cử một Ban Kiểm Viên Kỳ Lão, gồm:

• 1 vị Chủ Trưởng,
• 1 vị Phó Chủ Trưởng,
• 1 vị Từ Hàn,
• 1 vị Phó Từ Hàn,

từ Nghị viên trở lên kế dĩ hạ, tùy số Kỳ Lão nhiều ít, để giáo hóa, quan sát, điều đình trong địa phận mình."

Văn phòng Hội Thánh Hàm phong được xây dựng trong Nội Ô Tòa Thánh, ở đại lộ Phạm Hộ Pháp, kế Y Viện Hành Chánh. Hai bên cổng vào Văn phòng có đắp đôi liễn Hội Thánh Hàm phong sau đây:

Nghĩa là:

Ngày 11-11-1971, Ngài Hiến Pháp Trương Hữu Đức, Quyền Chưởng quản Hiệp Thiên Đài, có ra một Thánh Lịnh ấn định hạn tuổi của Chức sắc Cửu Trùng Đài qua Hàm phẩm là 61 tuổi.

Chiếu Tân Luật và Pháp Chánh Truyền,

Chiếu Hiến pháp và Nội Luật Hiệp Thiên Đài ngày rằm tháng 2 năm Nhâm Thân (1932),

Chiếu Hiến pháp Hiệp Thiên Đài ngày mùng 8 tháng Giêng Giáp Thìn (dl 20-2-1964) và Hiến pháp Hiệp Thiên Đài bổ túc ngày 27-2-Ất Tỵ (dl 29-3-1965),

Chiếu Thánh giáo của Đức Hộ Pháp tại Cung Đạo Đền Thánh đêm mùng 6 tháng 5 Tân Hợi (dl 29-5-1971) chấp nhận việc công cử vị Thời Quân Hiến Pháp lên cầm quyền Chưởng Quản Hiệp Thiên Đài,

Chiếu Vi Bằng Thượng Hội sơ bộ năm Mậu Thân (1968) quyết nghị theo lời dạy của Đức Hộ Pháp, kêu gọi trong hàng Chức sắc trên 61 tuổi tự định phận xin qua Hàm phẩm, mặt khác Hội Thánh kiểm soát lại những Chức sắc nào, mặc dầu trên hay dưới 61 tuổi mà bất lực và thiếu khả năng phục vụ, nhưng họ không tự định phận thì Hội Thánh đương nhiên đưa họ qua Hàm phẩm, để khỏi choán chỗ của bậc nhơn tài,

Chiếu Vi Bằng số 6/VB phiên nhóm thâu hẹp của Hội Thánh Lưỡng Đài ngày 12-9-Tân Hợi (dl 30-10-1971) quyết nghị thể theo Vi Bằng phiên nhóm thường niên của Hội Thánh Hàm phong, có Đức Hộ Pháp dự hội ngày 5-5-Kỷ Mão (1939) cho thành lập Hội Thánh Hàm phong để nâng đỡ các đương sự vừa nghỉ ngơi tịnh dưỡng, vừa có cơ hội lập thêm công quả, làm những việc nhẹ nhàng và thích hợp với tuổi già theo Nội Qui riêng biệt, nên:

Điều thứ nhứt: Chấp thuận cho tái thành lập Hội Thánh Hàm phong Cửu Trùng Đài kể từ ngày ký tên Thánh Lịnh nầy.

Điều thứ nhì: Những vị Chức sắc Nam Nữ trên 61 tuổi, già yếu, bịnh hoạn hoặc kém khả năng về mặt hành chánh, nên tự định phận xin qua Hàm phẩm. Mặt khác, Hội Thánh kiểm soát lại những vị Chức sắc Nam Nữ nào, mặc dầu trên hay dưới 61 tuổi mà bất lực, thiếu khả năng phục vụ, nhưng họ không tự định phận thì Hội Thánh đương nhiên đưa họ ra Hàm phẩm, để khỏi choán chỗ của bậc nhơn tài.

Điều thứ ba: Giao cho Hội Thánh Cửu Trùng Đài soạn thảo Bản Nội Qui về nhiệm vụ của Chức sắc Hàm phong như thế nào cho khỏi tương khắc với quyền hành của Chức sắc hành chánh và dự trù sự cấp dưỡng cho các đương sự ở Trung ương. Bản Nội Qui sẽ đưa ra phiên nhóm của Hội Thánh Lưỡng Đài duyệt xét và biểu quyết để ban hành.

Điều thứ tư: Hội Thánh Cửu Trùng Đài Nam Nữ tùy nhiệm vụ thi hành và ban hành Thánh Lịnh nầy.

Số: 110/ĐS-SL Sao nguyên văn:

Kính gởi Hiền Hữu Ngọc Chánh Phối Sư,

Ra lịnh cho Lại Viện thi hành và ban hành Thánh Lịnh trên cho toàn đạo rõ, đồng thời Hiền Hữu cho soạn thảo Bản Nội Qui theo điều thứ ba của Thánh Lịnh nầy.

Nay kính.

Kính tường:

• Ngài Hiến Pháp Q.CQ Hiệp Thiên Đài
• HH. Thái Chánh Phối Sư.
• HH. Thượng Chánh Phối Sư.
• Hồ sơ.

Bởi vì số lượng Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam phái từ Giáo Hữu đổ lên, ở mỗi phẩm cấp, do Đức Chí Tôn qui định, không được thêm, không được bớt. Đó là những con số tiền định.

• Nhứt Phật: Giáo Tông: 1 vị.
• Chưởng Pháp: 3 vị (mỗi phái 1 vị)
• Tam Tiên: Đầu Sư: 3 vị (mỗi phái 1 vị)
• Tam thập lục Thánh: 36 vị Phối Sư (mỗi phái 12 vị)
• Thất thập nhị Hiền: 72 Giáo Sư (mỗi phái 24 vị)
• Tam thiên Đồ đệ: 3000 Giáo Hữu (mỗi phái 1000 vị).

Từ phẩm Lễ Sanh trở xuống, số lượng Chức sắc không hạn định, nghĩa là nhiều bao nhiêu cũng được.

Nếu không hạn định số tuổi để Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam phái qua Hàm phẩm thì số Chức sắc cấp dưới phải chờ đợi một vị Chức sắc cấp trên qui liễu thì mới trống chỗ ấy, sau đó mới công cử một vị Chức sắc dưới lên thay thế.

Như vậy, hàng ngũ Chức sắc Cửu Trùng Đài càng ngày càng già nua, sức khỏe yếu kém, làm cho công việc điều hành nền Đạo kém hiệu quả và chậm phát triển, chậm tiến bộ,

Chỉ có Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam phái là bị buộc qua Hàm phẩm vì tuổi tác, còn các Chức sắc của Cửu Trùng Đài Nữ phái, của Hiệp Thiên Đài và Cơ Quan Phước Thiện thì không buộc vì số lượng Chức sắc của mỗi cấp không hạn chế, nghĩa là nhiều bao nhiêu cũng được.

Sau đây xin chép nguyên văn THÁNH LỊNH thành lập Điều Lệ và Nội Qui của Hội Thánh Hàm phong, số 26/ĐS-Tân Luật ngày 28-3-Nhâm Tý (dl 11-5-1972) do Ngài Đầu Sư Thượng Sáng Thanh ký tên, có Ngài Hiến Pháp Hiệp Thiên Đài phê kiến.

Chiếu Tân Luật và Pháp Chánh Truyền,

Chiếu Thánh giáo đêm rằm tháng 4 năm Giáp Thìn (dl 26-5-1964) của Đức Lý Đại Tiên Nhứt Trấn Oai Nghiêm kiêm Giáo Tông Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, giáng cơ tại Cung Đạo Đền Thánh tấn phong Thượng Sáng Thanh làm Đầu Sư chánh vị,

Chiếu Thánh Lịnh số 17/Tân Luật ngày 24-9-Tân Hợi (dl 11-11-1971) của Ngài Hiến Pháp Quyền Chưởng quản Hiệp Thiên Đài định tái lập Hội Thánh Hàm phong Cửu Trùng Đài Nam Nữ,

Chiếu Vi Bằng số 8/VB ngày 6 và 7-3-Nhâm Tý (dl 19 và 20-4-1972) của Hội Thánh Lưỡng Đài Hiệp Thiên, Cửu Trùng và Phước Thiện Nam Nữ tại Giáo Tông Đường dưới quyền Chủ Tọa của Ngài Hiến Pháp, Quyền Chưởng Quản Hiệp Thiên Đài đã cứu xét xong Bản Điều Lệ Nội Qui Hội Thánh Hàm phong Cửu Trùng Đài gồm có: 6 Chương, 18 Điều, nên:

Thành lập điều lệ nội qui Hội Thánh Hàm phong:

•  Điều I:

  Tất cả Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam Nữ, tuổi quá lục tuần trở lên, được xin vào Hàm phẩm, nếu xét mình không còn đủ sức đảm đương Hành Chánh Đạo.

  Chư Chức sắc Hàm phong sẽ được tiếp tục lập công cùng Đạo suốt đời theo sở nguyện, được cầu thăng Hàm phẩm theo luật định (Đạo Luật) và sẽ đặt dưới quyền lãnh đạo của Hội Thánh Hàm phong.

•  Điều II:

  Chư vị Chức sắc trên 60 tuổi, già yếu, bịnh hoạn, kém năng lực hành chánh mà không tự xét mình để xin vào Hàm phẩm, Hội Thánh đương nhiên chọn lọc những vị nầy cho qua Hàm phẩm. (Về năng lực thì do Hội Thánh Cửu Trùng Đài lập Ủy Ban xét định, về sức khỏe thì có giấy chứng của bác sĩ).

•  Điều III:

  Chư Chức sắc Nam Nữ, dầu tuổi chưa tới lục tuần, mà tự xét mình kém khả năng hoặc thường hay đau yếu, cũng được xin qua Hàm phẩm, hay là Hội Thánh cứu xét và quyết định theo Điều II ghi trên.

•  Điều IV:

  Chủ Trưởng Hội Thánh Hàm phong phải là một vị Chức sắc Nam phái từ phẩm Giáo Sư hay Phối Sư.

  Dưới quyền quản trị và điều hành của vị Chủ Trưởng gồm có:

  • 2 vị Phó Chủ Trưởng (1 Nam, 1 Nữ) đồng phẩm với vị Chủ Trưởng hay thấp hơn, hoặc sẽ do vị Chủ Trưởng tuyển chọn và đề nghị, hoặc toàn thể Chức sắc Hội Thánh Hàm phong bầu lên.
  • 2 vị Quản Lý Nội Viện H P. (Nam chánh Nữ phó).
  • 2 vị Quản Lý Giáo Huấn H P. (Nam chánh Nữ phó).
  • 1 vị Tổng Quản Văn phòng.
  • 1 vị Quản Văn phòng.
  • 1 vị Bí thơ.
  • Nhiều Chức sắc Hàm phong và nhơn viên phụ trách.

  

  Chương 2: Hệ thống tổ chức

•  Điều V:

  Việc tuyển chọn vị Chức sắc làm Chủ Trưởng Hội Thánh Hàm phong sẽ do toàn thể Chức sắc Hội Thánh Hàm phong bầu cử.

  Hội Thánh Cửu Trùng Đài Nam Nữ chấp nhận và sẽ hợp thức hóa bằng một Huấn Lịnh.

•  Điều VI:

  Hội Thánh Hàm phong được tổ chức tại mỗi Châu Đạo, Tộc Đạo, một Ban Chức sắc Hàm phong, tùy theo hoàn cảnh và nhân số.

  Thành phần Ban nầy gồm có:

  • 1 vị Trưởng Ban phải là một Chức sắc Hàm phong cao phẩm hơn hết trong Châu Đạo hay Tộc Đạo.
  • 2 vị Phó Trưởng Ban (1 Nam, 1 Nữ)
  • 2 vị Chánh Phó Từ Hàn.
  • 2 vị Kiểm Soát Viên và nhiều nhơn viên chọn lựa trong hàng cựu Chức Việc và Đạo hữu lão thành, hạnh kiểm tốt,thông Đạo thạo đời và phải có Chức sắc Hành Chánh Đạo địa phương đồng ý để giúp hay cho Ban nầy, nhưng không quá 12 người.

•  Điều VII:

  Sự kiến thiết Văn phòng và Cơ sở Trung ương của Hội Thánh Hàm phong đặt tại Nội Ô Tòa Thánh, vị trí và kiểu mẫu do Hội Thánh quyết định và đài thọ, hoặc do Hội Thánh chỉ định một nơi thuận tiện để đặt Văn phòng làm việc trong buổi đầu.

  Ở địa phương, sẽ tùy hoàn cảnh và phương tiện, cũng do các cấp Hành Chánh Đạo giúp đỡ y như Trung ương TòaThánh.

  Hội Thánh Hàm phong (HP) chịu đặt dưới hệ thống Hội Thánh Cửu Trùng Đài Nam Nữ.

  

  Chương 3: Nhiệm vụ - Quyền hạn

•  Điều VIII:

  Quyền hành của Chủ Trưởng Hội Thánh Hàm phong: Chủ Trưởng có nhiệm vụ:

  • Chủ Tọa và triệu tập các phiên họp của Chức sắc HP.
  • Trực tiếp với Hội Thánh Cửu Trùng Đài để tham khảo ý kiến xây dựng đại nghiệp Đạo.
  • Kiểm soát sự hoạt động của Chức sắc Hàm phong.
  • An ủi và khuyên nhủ chư Chức sắc Nam Nữ khi vi phạm luật đạo hoặc sa ngã vì nghịch cảnh.
  • Đề nghị lên Hội Thá nh Cửu Trùng Đài Nam Nữ thăng thưởng chư Chức sắc HP có công nghiệp phi thường và răn người có tội.

•  Điều IX:

  Quyền hành của Phó Chủ Trưởng Hội Thánh Hàm phong:

  Phó Chủ Trưởng là người thay mặt Chủ Trưởng để điều hành mọi công việc nội và ngoại dung, được thay quyền cho Chủ Trưởng khi vắng mặt, có sự ủy quyền của Chủ Trưởng và hành quyền y như Chủ Trưởng.

•  Điều X:

  Quyền hành của hai vị Quản Lý:

  Trực thuộc dưới quyền điều khiển của Chủ Trưởng, có hai vị Quản Lý và Phó Quản Lý.

  A. Quản Lý Nội Viện Hàm phong:

  • Giữ gìn các hồ sơ của Hội Thánh Hàm phong.
  • Lập sổ bộ Chức sắc Hàm phong.
  • Lập lịnh, ban hành và thi hành các công văn.
  • Ghi nhận công nghiệp của Chức sắc HP hữu công cũng như người vi phạm luật đạo.
  • Phúc nghị xin thăng thưởng hay răn phạt.

  B. Quản Lý Giáo Huấn Hàm phong:

  • Thiết lập chương trình Huấn luyện Chức sắc HP.
  • Cấp chứng minh trình độ của Chức sắc HP.
  • Phúc nghị các sáng kiến lên Chủ Trưởng.
  • Kiểm soát mọi sở hành của Chức sắc HP, đệ trình ý kiến lên Chủ Trưởng để tùy phương xây dựng.
  • Khuyến khích kẻ hữu công và an ủi người phạm tội.

  Hai vị Phó Quản Lý sẽ trực tiếp thực hiện các kế hoạch và chương trình của vị Quản Lý do chỉ thị của vị Chủ Trưởng Hội Thánh Hàm phong.

  Chức vụ và phẩm vị của hai vị Quản Lý và Phó Quản Lý sẽ do vị Chủ Trưởng chọn bổ.

•  Điều XI:

  Tổ chức Văn phòng:

  A. Phụ tá và điều hành công việc Văn phòng của Chủ Trưởng gồm có:

  • 1 vị Tổng Quản Văn.
  • 1 vị Quản Văn.
  • 1 vị Bí thơ.
  • và nhiều vị Chức sắc HP phụ trách.

  B. Phụ tá và sắp đặt Văn phòng cho hai vị Quản Lý gồm có:

  • 1 Quản Văn phòng.
  • 1 vị Bí thơ.
  • và nhiều Chức sắc HP phụ trách tùy nhu cầu công vụ.

•  Điều XII:

  Quyền dự hội và đảnh lễ Đức Chí Tôn.

  Chiếu Thánh Lịnh ngày 12-12-Giáp Ngọ (dl 5-1-1955) của Đức Hộ Pháp Chưởng quản Nhị Hữu Hình Đài ấn định:

  • Ngoại trừ Đại Đàn và Tiểu Đàn, Chức sắc HP được mặc Thiên phục cúng Tứ thời (Tý, Ngọ, Mẹo, Dậu) trong những ngày thường.

  • Không được mặc áo trường y (9 nút) bất luận trường hợp nào, chỉ mặc áo dài trắng đeo phẩm hiệu có 2 chữ Hàm phong theo phẩm tước của mình.

  • Được đề cử người đại diện đưa ý kiến trong các phiên khoáng nghị Đại Hội của Hội Thánh để giúp thêm sáng kiến xây dựng nghiệp Đạo, nếu có thơ mời, nhưng không quyền biểu quyết.

•  Điều XIII:

  Ngày Đại Hội Hội Thánh Hàm phong.

  Hằng năm, đến trung tuần tháng 10 âm lịch (Kỷ niệm Đại Đạo hoằng khai), Hội Thánh Hàm phong sẽ triệu tập một phiên nhóm Đại Hội để kiểm nhận các diễn tiến và kết quả của cả Chức sắc Hàm phong Nam Nữ từ trung ương đến địa phương trong năm qua và hoạch định chương trình hoạt động cho năm tới, cũng như đúc kết các đề nghị xây dựng nghiệp Đạo và phúc sự chung niên, chuyển qua Hội Thánh Cửu Trùng Đài Nam Nữ.

  

  Chương 4: Kỷ Luật (Quyền Nội trị)

  Chức sắc Hàm phong là thành phần niên cao kỷ trưởng, đạo đức cao thâm, lịch lãm Đạo Đời, ít khi phải để vi phạm luật pháp đạo. Tuy nhiên, trong tổ chức cộng đồng, không thể tuyệt đối, nên Hội Thánh sẽ áp dụng các biện pháp dưới đây nếu có vị nào vi phạm luật đạo:

•  Điều XIV:

  Hội Đồng Kỷ Luật:

  Tất cả chư Chức sắc Hàm phẩm khi có phạm các thường tội thì vị Chủ Trưởng có toàn quyền khuyên lơn hay sửa răn, nếu tái phạm thì đưa ra Hội Đồng Kỷ Luật của Hội Thánh HP, chiếu theo luật pháp Đạo để răn phạt.

  Hội Đồng Kỷ Luật gồm có:

  • 1 vị Chủ Tọa: Chức sắc Hàm phẩm, phẩm cấp cao hơn bị can.
  • 2 vị Nghị án, phẩm cấp cao hơn bị can.
  • 1 vị buộc tội, phẩm cấp cao hơn bị can.
  • 1 vị biện hộ, Chức sắc Hàm phẩm đồng phẩm bị can.
  • 1 vị Từ Hàn (1 Chức sắc Hàm phẩm do Chủ Tọa chọn)

  Vị Quản Lý Nội Viện HP sẽ chọn cử Chức sắc HP vào thành phần của Hội Đồng Kỷ Luật để xét xử các tội, nhưng phải có sự chấp thuận của vị Chủ Trưởng.

•  Điều XV:

  Phạm trọng tội.

  Nếu Chức sắc HP nào vi phạm trọng tội, Chủ Trưởng Hội Thánh HP phải đưa nội vụ qua Hội Thánh Cửu Trùng Đài, chiếu theo luật pháp đạo định hình phạt và tùy theo phẩm cấp mà phân xử, các án lịnh có hiệu lực như Chức sắc Hành Chánh Đạo.

  

  Chương 5: Thăng thưởng

•  Điều XVI:

  Cả Chức sắc HP Nam Nữ được cầu thăng khi có công nghiệp phi thường.

  Riêng Chức việc Nam Nữ tuổi quá lục tuần, đầy đủ công nghiệp, cũng được lập hồ sơ cầu phong Hàm phẩm, nhưng hồ sơ phải lập đủ thủ tục và theo hệ thống Hành Chánh Đạo, dâng về Hội Thánh Cửu Trùng Đài cứu xét.

  Chư vị Chức sắc HP nào có đủ sức khỏe, muốn lập công quả nơi các cơ quan Hành Chánh Đạo, được đệ đơn xin phục vụ nơi cơ quan nào phù hợp với khả năng mình, qua sự đồng ý của vị Chủ Trưởng Hội Thánh HP và Hội Thánh Cửu Trùng Đài chấp thuận bổ dụng.

  

  Chương 6: Châu cấp

  Nghĩ vì Chức sắc HP đã dày công với Đạo trong buổi đương thời, khi tuổi già sức yếu, cần được đãi ngộ xứng đáng để ghi nhớ công ơn của bậc Chức sắc lão thành, nên:

•  Điều XVII:

  Tất cả Chức sắc HP đều được hưởng sự châu cấp y như Chức sắc đương quyền Hành Chánh Đạo.

  • Đang hành sự hoặc dưỡng lão cũng được lãnh phần trợ cấp thực phẩm (nếu không dùng cơm nơi Trai đường).

  • Bịnh tật được Hội Thánh xuất tiền trợ cấp và điều trị tại các Y Viện.

  • An nghĩ tại Dưỡng Lão Đường, có người chăm nom săn sóc (ngoài ra nếu muốn về tư gia thì phải có đơn xin của gia đình, Hội Thánh mới chấp thuận).

  • Khi liễu đạo được Hội Thánh cấp táng tùy phẩm cấp y như Chức sắc đương quyền Hành Chánh Đạo.

•  Điều XVIII:

  Nội Qui nầy áp dụng chung cho cả Chức sắc Hàm phong Nam Nữ đối với tình thế hiện hữu, được tùy thời sửa đổi cho phù hợp với trào lưu tiến hóa buổi tương lai, và sẽ do Hội Thánh Hàm phong đề nghị bổ túc, hoặc Hội Thánh đương quyền thấy cần thì tu chỉnh.

•  Điều XIX:

  Bản Nội Qui Hội Thánh Hàm phong dẫn thượng có hiệu lực kể từ ngày ký Thánh Lịnh nầy.

•  Điều XX:

  Tam vị Quyền Thái, Quyền Thượng, Ngọc Chánh Phối Sư và Quyền Nữ Chánh Phối Sư tùy nhiệm vụ ra lịnh thi hành và ban hành Thánh Lịnh nầy.

HÁM

Hám lợi xu danh

Hám lợi xu danh là ham muốn lợi lộc, xua vào chỗ có tiếng tăm.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Tâm trí bất định, đạo hạnh không hoàn toàn, thì con đường Hám lợi xu danh tới hang sâu vực thẳm đó.

Hám vọng

Hám vọng là ham muốn mong mỏi.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Trong tâm có nuôi Hám vọng là vui chịu bắt lưu đày để gánh khổ cho nước nhà thoát đọa.

HÃM

Hãm hại

Hãm hại là đặt mưu kế để làm hại người.

Kinh Sám Hối: Đừng gian mưu Hãm hại người hiền.

Hãm tội

Hãm tội là bị giam cầm vì có tội.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Em đã liệu nhiều phương thế cho từ đây mấy chơn hồn có bề dễ tránh khỏi cửa Âm Quang Hãm tội.

HÀN

Hàn Lâm Viện

Hàn lâm là rừng bút, chỉ chỗ nghiên cứu văn học.

Thuở xưa, Hàn Lâm Viện là cơ quan văn học được thiết lập bởi các vua nhà Lý, có nhiệm vụ biên soạn các văn từ nội trị và ngoại giao, vị quan đứng đầu là Đại Học Sĩ.

Ngày nay, Hàn Lâm Viện là cơ quan tối cao về văn học và khoa học của một nước.

Trong Đạo Cao Đài, Hàn Lâm Viện là một cơ quan đặc biệt nằm ngoài Cửu Trùng Đài và Hiệp Thiên Đài, do Đức Chí Tôn lập nên, dưới quyền chưởng quản của Giáo Tông và Hộ Pháp, có nhiệm vụ bảo tồn và phát huy nền Văn hóa Cao Đài mà Đức Chí Tôn tạo ra cho toàn nhơn loại.

Hàn Lâm Viện Cao Đài gồm 12 Viện sĩ gọi là Thập nhị Bảo Quân, mỗi vị có chức năng chuyên môn riêng biệt đặc sắc, kể ra sau đây:

Theo quyển "Lời Phê của Đức Hộ Pháp", trang 25 thì Thập nhị Bảo Quân gồm:

LỜI PHÊ: Toàn thể Bảo Quân là Hàn Lâm Viện , mỗi vị có sở thức sở năng, ấy là điều khác nhau đặc biệt, tỷ như Huyền Linh Quân, nghĩa là Thần linh hồn, khác với Bảo Học Quân thuộc về khoa học hay là thực tế học.

• 1. Bảo Huyền Linh Quân.
• 2. Bảo Thiên Văn Quân.
• 3. Bảo Địa Lý Quân.
• 4. Bảo Học Quân.
• 5. Bảo Cô Quân.
• 6. Bảo Sanh Quân.
• 7. Bảo Phong Hóa Quân.
• 8. Bảo Văn Pháp Quân.
• 9. Bảo Y Quân.
• 10. Bảo Nông Quân.
• 11. Bảo Công Quân.
• 12. Bảo Thương Quân.

Thập nhị Bảo Quân dưới quyền nào của Đạo?

LỜI PHÊ: Riêng cho quyền Thượng Hội, dưới quyền chỉ huy của Giáo Tông và Hộ Pháp.

Theo quyển "Chánh Trị Đạo" của Ngài Khai Pháp Trần Duy Nghĩa, trang 69, Ngài kể Thập nhị Bảo Quân, thay vì số 7 là Phong Hóa Quân thì chỗ đó là Bảo Sĩ Quân. Như vậy có đủ 4 vị Bảo Quân: Sĩ, Nông, Công, Thương. (Xem thêm: Thập nhị Bảo Quân, vần Th)

Hàn mặc

Hàn mặc là cây viết và lọ mực, ý nói người trí thức hay các văn nhân thi sĩ.

Hàng long phục hổ

Hàng long phục hổ là bắt rồng phải đầu hàng, bắt cọp phải tùng phục.

Trong phép Luyện đạo của Tiên giáo, Hàng long phục hổ là có ý nói sự tu luyện của hành giả Nam và Nữ cần phải chế phục tình dục, đi đến chỗ tuyệt dục luôn.

Hàng ma phục quỉ là buộc tà ma phải đầu hàng và buộc quỉ quái phải tùng phục.

HÀNH

Hành biến

Hành biến là làm việc một cách linh động, thay đổi phương lược cho thích hợp với hoàn cảnh đổi thay để đạt được kết quả tốt đẹp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Các con đặng tự do Hành biến cho xong việc.

Hành Chánh Đạo

• 1. Giải Nghĩa Hành Chánh Đạo
• 2. Mục đích của Hành Chánh Đạo
• 3. Cứu cánh của Hành Chánh Đạo
• 4. Hệ Thống Tổ Chức Hành Chánh Đạo

Theo nghĩa ngoài đời, Hành Chánh là thi hành chánh sách và pháp luật của nhà nước trong việc cai trị dân chúng.

Hành Chánh Đạo là một cơ quan của Đạo Cao Đài để thi hành các luật lịnh của Hội Thánh, hoặc của nhơn sanh dâng lên mà đã có Quyền Chí Tôn phê chuẩn;

Nghĩa là buộc chúng sanh tuân y luật pháp chơn truyền của Đạo mà đi trên con đường đạo đức cho đặng thong dong, hòa bình, trật tự, hạnh phúc, an nhàn, tức là thực hành cả khuôn viên luật pháp cho ra thiệt tướng.

"Hành Chánh Đạo là thi hành cho đúng những qui điều trong chơn pháp để dìu độ chúng sanh lánh khỏi tội tình, hiệp về cội Đạo.

Cầm quyền Hành Chánh Đạo là phận sự của Cửu Trùng Đài, thay mặt cho Trời mà thực thi nhơn nghĩa đạo đức, để phục vụ nhơn sanh về phần vật chất tức là phần Đời.

Bảo thủ chơn truyền chẳng để cho Chánh giáo trở nên Phàm giáo là nhiệm vụ của Chức sắc Hiệp Thiên Đài can hệ về phần tinh thần tức là phần Đạo.

Thiết nghĩ, Chức sắc Cửu Trùng Đài được quyền sử dụng những luật lệ do nhơn sanh lập thành, nên phải gìn giữ và nhắc nhở nhơn sanh tuân hành nghiêm chỉnh giáo điều Tân Luật, để khỏi bị vi phạm luật pháp mà thất thệ và lỗi đạo.

Vả lại, Chức sắc Hội Thánh Cửu Trùng Đài cũng không nên quên rằng chính mình cũng phải chịu dưới luật lệ ấy vì nó đã trở thành Thiên điều tại thế rồi.

Vì thế, để xứng đáng là người hướng đạo tinh thần cho nhơn sanh, chư Chức sắc Thiên phong cần ý thức rõ vai tuồng Hành Chánh Đạo của mình;

Đừng vì một sơ suất hiểu lầm do phàm tâm lấn áp mà biến sự PHỤC VỤ thành QUYỀN CAI TRỊ, gây thống khổ cho nhơn sanh mà đắc tội với Đại Từ Phụ, sanh điều phản khắc với tôn chỉ và chủ nghĩa của nền Đại Đạo.

❃ Tại sao nơi cửa Đạo Cao Đài lại có Hành Chánh Đạo mà không như các tôn giáo khác hằng ngồi yên để tịnh luyện?

Xin thưa: Đối với Đạo Cao Đài, Hành Chánh Đạo là một cơ cấu bỉnh cán các đẳng chơn linh hạ trần nương theo đó mà hồi cựu vị.

Là phục vụ nhơn sanh trong tinh thần giáo hóa để giác ngộ, hầu hướng dẫn nhơn sanh lập công bồi đức, chuộc lỗi tiền khiên, qui hồi cựu vị.

Hành Chánh Đạo là một danh từ rất kêu đối với Đời, nhưng nó là một danh từ trống rổng ở cửa Đạo về mặt uy quyền cũng như lợi lộc.

Đạo Cao Đài sở dĩ có Hành Chánh là vì muốn cho có đẳng cấp trật tự đi trong lẽ phải, thực hành chơn lý để mỗi chơn linh, dù lớn dù nhỏ, có phương tiện nương theo đó mà lập vị mình, hầu trở lại quê xưa hay là tiến hóa.

Chức sắc Hội Thánh Cửu Trùng Đài có phận sự thực thi Hành Chánh Đạo một cách công minh, nghĩa là chúng ta, kẻ tay sai cho tất cả chúng sanh, nhờ ta kêu gọi dìu dẫn mà họ sớm giác ngộ, cải tà qui chánh, thoát khỏi tục trần, lánh vòng phiền não.

Chúng ta nên hiểu rằng, mục tiêu chánh của Hành Chánh Đạo là giáo hóa, chớ không phải như Hành Chánh của Đời là cai trị.

Các bậc Giáo Chủ của các nền tôn giáo xưa kia đâu cần phải có hình thức quan lại trong khuôn khổ trị dân để giáo đạo đâu.

Các Đấng ấy đi ta bà để khuyên dân dạy đời và thức tỉnh nhơn loại, rồi các đạo giáo ấy cũng thành hình trong sự dạy dỗ.

Vậy, chúng ta cả thảy nên nhìn vào sự giáo hóa mà tiến lên, đừng để hình thức cai trị bắt buộc phải theo Đạo thì hình thức ấy chỉ là lầu đài trên bãi cát.

Cứu cánh của Hành Chánh Đạo là "đoạt vị tại thế" trong chiều hướng tận độ chúng sanh đưa về cựu phẩm.

Chúng ta biết rằng, Nhơn hồn có nhiều bực cấp của chơn hồn từ Nguyên nhơn đến Hóa nhơn và Quỉ nhơn. Hành Chánh Đạo chẳng phải chỉ kêu gọi hàng Nguyên nhơn mà còn độ rỗi Hóa nhơn và trừ khử Quỉ nhơn nữa. (Quỉ nhơn là tà tâm dục vọng).

Bởi cớ nên Đại Từ Phụ lập ra Cửu Trùng Đài để sắp xếp các đẳng linh hồn đã xuống thế, tùy theo căn nguyên biết mộ đạo, tu tỉnh mà trở lại nguyên căn ở cõi vô hình hay là thượng giới.

Ngoài ra, bên Quỉ vị, vì lẽ công bình của Tạo Đoan, nên cũng có thành lập Tam thập lục Động, đối chiếu với Tam thập lục Thiên, để khảo duợt các chơn linh trước khi trở về đến Ngọc Hư Cung.

Do đó, Hành Chánh Đạo làm thế nào cho sáng tỏ chơn lý, rạng rỡ nét công, đừng còn những lẽ tà vạy trong hàng Chức sắc Thánh Thể Đức Chí Tôn, cũng như trong bổn đạo là con của Đại Từ Phụ.

Nếu mỗi mỗi trong Thánh Thể của Đức Chí Tôn biết nêu ra lẽ chánh thì con đường tận độ sẽ thênh thang, cả Nguyên nhân lẫn Hóa nhơn có thể trở lại ngôi xưa hay hóa kiếp để đoạt vị một cách dễ dàng;

Bằng ngược lại thì sẽ bị rơi trong cái bẫy khảo duợt của Chúa quỉ, tức nhiên lọt vào tay của Kim Quang Sứ vậy." (Tài liệu Hạnh Đường, Huấn Luyện Giáo Hữu)

Hệ Thống Tổ Chức Hành Chánh Đạo của Đạo Cao Đài bắt đầu từ dưới lên trên. Nền móng tổ chức là Hương Đạo.

Nhiều Hương Đạo lập thành Tộc Đạo, nhiều Tộc Đạo lập thành Châu Đạo, nhiều Châu Đạo lập thành Trấn Đạo. Các Trấn Đạo trực tiếp với Cửu Viện (9 Viện).

Từ Trấn Đạo trở xuống thuộc về Hành Chánh Đạo Địa phương, từ Cửu Viện trở lên thuộc về Hành Chánh Đạo Trung ương, là những cơ quan quan trọng tại Tòa Thánh cầm quyền điều hành nền đạo.

Hệ Thống Tổ Chức Hành Chánh Đạo, được tóm tắt bằng sơ đồ nơi trang 13 của quyển Cao Đài Từ Điển nầy.

Các phẩm vị: Giáo Tông, Hộ Pháp và Đầu Sư tại Trung ương thường được gọi là "HỘI THÁNH ANH".

Ba phẩm cấp nơi Hương Đạo: Chánh Trị Sự, Phó Trị Sự và Thông Sự được gọi là "HỘI THÁNH EM".

Đạo Cao Đài chỉ có một Hội Thánh Anh mà lại có vô số Hội Thánh Em. Dầu có một quyền lực mạnh mẽ nào đi nữa cũng không thể tiêu diệt được Hội Thánh của Đạo Cao Đài.

Trong Tổ chức Hành Chánh Đạo, Nam Nữ được phân quyền rõ rệt, Nam phái làm việc theo Nam phái và Nữ phái làm việc theo Nữ phái.

Sở dĩ Cửu Trùng Đài tổ chức Hành Chánh Đạo là nhằm mục đích phổ độ và giáo hóa nhơn sanh đạt được kết quả mau chóng và tốt đẹp. Ấy là thể hiện công việc Phụng sự nhơn sanh.

Đức Chí Tôn mở Đạo Cao Đài thời Tam Kỳ Phổ Độ là lập một trường thi công quả cho nhơn sanh đắc đạo.

Bí pháp giải thoát trong thời kỳ nầy là công quả phụng sự nhơn sanh, chớ không phải tìm nơi thanh vắng hành công tu luyện, độc thiện kỳ thân.

Muốn phụng sự nhơn sanh có hiệu quả thì phải tổ chức ra một guồng máy gồm nhiều cơ quan, sự điều hành phải có trật tự phân minh, nhiệm vụ lớn nhỏ rõ rệt.

Sự phổ độ không phải chỉ riêng dân chúng nơi nước Việt Nam mà còn phải lan rộng ra toàn nhơn loại trên thế giới.

Đạo Cao Đài dùng từ ngữ Hành Chánh Đạo, khiến cho người đời lầm tưởng là Đạo Cao Đài lập ra một triều đình hay một Chánh phủ quân chủ để tranh giành quyền lực với Chánh quyền đời.

Chính vì sự hiểu lầm như thế, mà từ khi Khai Đạo năm Bính Dần (1926) đến nay, Đạo Cao Đài luôn luôn bị Chánh quyền đời nghi ngờ, tìm cách đàn áp và tiêu diệt.

Để giải tỏa các điều hiểu lầm tai hại nói trên, mỗi Chức sắc Cửu Trùng Đài cầm quyền Hành Chánh Đạo phải thực hiện rõ nét nhiệm vụ phổ độ và giáo hóa nhơn sanh hành thiện, trong tình thương yêu cao cả, muốn cứu khổ ban vui.

Đừng nên có một hành động hay một cử chỉ, lời nói nào để người đời hiểu lầm Chức sắc được Hội Thánh bổ xuống địa phương như là một "Ông quan của đạo" để cai trị tín đồ trong địa phương đó;

Hoặc tự cho mình như là một "ông Thánh Sống" với lời nói thốt ra như là lời phán truyền buộc các tín đồ phải cúi đầu tùng phục.

Đức Chí Tôn đã từng dạy, Chức sắc là người đi phụng sự nhơn sanh, chớ đâu phải đến đó để nhơn sanh phụng sự Chức sắc. Nếu để nhơn sanh phụng sự Chức sắc thì có gì gọi là công quả của Chức sắc.

Đây là điều rất tế nhị khó khăn, đòi hỏi Chức sắc phải có đủ hạnh đức của bực chơn tu, có trình độ thông hiểu giáo lý Đại Đạo, không ham quyền tước danh vọng nơi cõi trần nầy, chỉ muốn giúp đời, cứu khổ ban vui cho đời.

Hành công tu luyện

Hành công tu luyện là làm các công việc luyện đạo theo Tâm pháp bí truyền, để luyện TINH hóa KHÍ, luyện KHÍ hiệp THẦN, luyện THẦN huờn hư, tức là luyện Tam Bửu (Tinh Khí Thần) hiệp nhứt, gọi là Tam Huê tụ đảnh, Ngũ Khí triều nguơn, đắc đạo thành Tiên, Phật tại thế.

Việc Hành công tu luyện phải thực hành trong Tịnh Thất, dưới sự hướng dẫn của Tịnh Chủ.

Tân Luật: Tịnh Thất, Điều 8: Phải tuân mạng lịnh của một Tịnh Chủ, phải y theo giờ khắc sẽ định mà Hành công tu luyện.

Hành đạo

Hành đạo, theo nghĩa thông thường, là đi truyền đạo, tức là đi truyền bá giáo lý của một nền tôn giáo để mọi người biết được chơn lý mà cầu đạo, đồng thời hướng dẫn, giúp đỡ, bảo vệ những tín đồ của tôn giáo mình.

Nhưng đó chỉ là mặt ngoài thôi, người Hành đạo cần phải có cả hai phương diện trong và ngoài:

•  Thứ nhứt là Tự giác, tức là mình lo học đạo, thực Hành đạo lý để bản thân mình nên đạo, làm gương cho nhơn sanh.

•  Thứ nhì là Giác tha, tức là mình đem sự hiểu biết đạo lý của mình truyền cho người khác để họ được giác ngộ như mình, giúp đỡ họ để cùng nhau tiến hóa trên đường đạo đức.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy khuyên Hành đạo sẽ vui lòng.

Hành đạo tha phương

Hành đạo tha phương là đi truyền bá giáo lý, phổ độ nhơn sanh ở những vùng đất xa xôi đối với Tổ đình trung ương là Tòa Thánh Tây Ninh.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Phần châu cấp cho Thiên phong đi Hành đạo tha phương thì chiếu theo Châu Tri số 9 mà thi hành.

Hành giả

Hành giả là người đang hành công tu luyện, tức là người đã thọ bí pháp tâm truyền và đang thực hành việc luyện đạo.

Hành hài

Hành hài là làm cho thể xác đau đớn khổ sở.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nó cũng noi chước Thiên cung mà lập thành Quỉ vị, cũng đủ các ngôi các phẩm, đặng đày đọa các con, Hành hài các con,...

Hành hình

Hành hình là thi Hành hình phạt đối với một tội nhân.

Kinh Sám Hối:

Hành hóa

Hành hóa là làm công việc dạy dỗ nhơn sanh để biến đổi kẻ hung dữ thành hiền lương đạo đức.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Nơi Cửu Trùng Đài có Đức Giáo Tông là người thay mặt cho các Đấng thiêng liêng đặng Hành hóa.

Hành hương

Hành hương là đi đến chùa đốt nhang lễ bái.

Hằng năm, các ngày trong tháng Giêng, những người sùng đạo nam nữ già trẻ khắp nơi tổ chức đi Hành hương ở Tòa Thánh Tây Ninh và ở núi Bà Đen rất đông đảo;

Vì ở Tòa Thánh Tây Ninh có Đại Lễ Vía Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế vào ngày mùng 9 tháng giêng, và ở Chùa Bà trên núi, Lễ Vía Bà Lê Sơn Thánh Mẫu được tổ chức từ ngày mùng 10 đến rằm tháng giêng.

Tiền Hành hương: là số tiền mà những người đến cúng bái đóng góp để chi phí cho việc cúng tế. Thông thường, số tiền nầy dùng để mua: hương, đăng, hoa, trà, tửu, quả.

Tủ Hành hương: Cái tủ dùng để đựng tiền Hành hương. Tủ nầy được khóa cẩn thận, có dán niêm, trên mặt tủ có một cái khe nhỏ để khách Hành hương bỏ tiền vào.

Hành khiển

Hành khiển là vị Thần coi việc nhân gian trong một năm.

Người Trung hoa tin tưởng có 12 vị Thần Hành khiển cai quản 12 năm theo 12 con giáp, mỗi vị trách nhiệm một năm và cứ luân phiên nhau. Mỗi vị Thần Hành khiển có một Phán quan đi theo giúp việc.

Sau đây là danh sách 12 vị Thần Hành khiển và Phán quan trong 12 năm, theo các sách của người Tàu truyền lại:

Hành lễ

Hành lễ là thực hành các nghi thức cúng tế.

Pháp Chánh Truyền: Chúng nó đặng phép Hành lễ khi làm chủ các chùa trong mấy tỉnh nhỏ.

• Chúng nó: Đức Chí Tôn gọi các Giáo Hữu.
• Chùa: Thánh Thất. Trước ngày khai đạo chưa có Thánh Thất, nên Đức Chí Tôn tạm gọi là chùa.

Hành pháp

Hành pháp là thực hành một phép Bí tích.

Đức Phạm Hộ Pháp thọ lãnh các Phép Bí tích nơi Đức Chí Tôn để truyền lại cho các Chức sắc đi hành đạo. Các vị Chức sắc nầy trước khi thọ lãnh các Phép Bí tích, phải lập thệ trước Bàn Hộ Pháp và Bàn Ngũ Lôi.

Chức sắc muốn Hành pháp cho đúng thì phải luyện tập cho thuần thục, đầy đủ các chi tiết theo đúng chơn pháp thọ truyền.

Muốn hành cho đắc pháp thì bản thân vị Chức sắc phải có đủ 4 yếu tố:

• Trường trai hoàn toàn,
• Tuyệt dục,
• Giữ tâm thanh tịnh,
• Đức tin mạnh mẽ nơi Đức Chí Tôn và Phật Mẫu.

Hành tàng

Hành tàng là những việc làm thấy rõ hay những việc làm còn ẩn kín.

Trong sách Minh Tâm Bửu Giám, có bài thi Hán văn:

Nghĩa là:

Máy Hành tàng: chỉ tất cả sự vận chuyển trong Càn Khôn Vũ Trụ, có cái mắt phàm thấy được, có cái mắt phàm không thấy được (như là ẩn kín). Máy Hành tàng là Thiên cơ, Máy Trời.

Đức Phạm Hộ Pháp: Hành tàng hư thiệt tại Cha Trời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhơn là đầu hết các Hành tàng.

Hành thiện

✥ 1. Hành thiện là làm điều lành điều tốt, ích lợi cho người khác, thí dụ như: Cứu đói trợ nghèo, bắc cầu sửa đường,...

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Mỗi đẳng cấp (Cơ Quan Phước Thiện) phải có đủ 3 năm Hành thiện mới mong bước qua đẳng cấp khác.

Sách Minh Tâm Bửu Giám:

Nghĩa là:

✥ 2. Hành thiện là một phẩm Chức sắc trong Thập nhị đẳng cấp thiêng liêng của Cơ Quan Phước Thiện.

Hành thiện là người đã nghe đã biết việc lành rồi, bây giờ phải đi làm lành, làm thế nào cho kẻ bịnh hoạn, tật nguyền, già cả, góa bụa, được hưởng điều lành, được an ủi cõi lòng, hết than thân tủi phận dở dang, bớt điều khổ não, mới xứng đáng gọi là Hành thiện.

Hành thiện đối phẩm Chánh Trị Sự bên Cửu Trùng Đài.

Đạo phục của Hành thiện khi chầu lễ Đức Chí Tôn:

Hành thiện mặc áo tràng trắng, choàng ngang vai một Dây Sắc Lịnh màu đỏ, bỏ mối qua tay mặt, trên Dây Sắc Lịnh có gắn khuê bài đề chữ Hành thiện bằng quốc tự, đầu đội khăn đóng đen 7 lớp chữ Nhơn.

Thuyết Đạo của Đức Hộ Pháp về phẩm Hành thiện:

"Chơn pháp bên Phước Thiện có điều nầy trọng yếu hơn hết, từ bực Hành thiện muốn lên Giáo Thiện, phải tạo nghiệp cho đủ 12 gia đình theo chơn pháp.

Nếu thiếu một người trong số 12 người ấy thì phải dừng lại ở bực Hành thiện mà thôi, chớ không thăng lên Giáo Thiện.

Tạo nghiệp cho 12 gia đình, không phải đem bà con vào đó mà được, tạo nghiệp cho mỗi gia đình phải có bằng chứng là ngoại nhân, còn đem bà con cật ruột thì truất bỏ, chẳng kể công nghe chưa?

Bởi vì bậc Hành thiện là phải làm thiện, nhưng nếu làm cho thân nhân mình, anh em của mình, làm cho gia đình mình, thì không kể là Hành thiện."

Lời phê của Đức Phạm Hộ Pháp về phẩm Hành thiện:

"Chiếu theo chơn pháp thì cả Sở Lương điền Công nghệ chỉ có hàng Chức sắc phẩm Hành thiện mới được lập mà thôi, vì họ phải nuôi sống và bảo vệ lập nghiệp cho 12 gia đình;

Còn hạng Minh Đức, Tân Dân, Thính Thiện thì làm công quả trong các cơ sở của Hội Thánh, đặng nhơn thời gian tùng sự với một Chức sắc Thiên phong hàng Giáo Thiện mà học đạo lý và tu tâm dưỡng tánh, kiên cố tâm đạo.

Vậy, hễ trọn hiến thân vào Đạo thì họ không còn gia đình nữa, hay là gia đình của họ cũng thuộc về Đạo, dưới quyền của một vị Giáo Thiện giáo huấn, bảo bọc, là cơ sở của Hội Thánh. Do đó, chư vị Giáo Thiện là riêng biệt, nạp trọn huê lợi công ích cho Hội Thánh.

Còn các cơ sở của Hành thiện là thuộc quyền của gia tộc của họ đào tạo, phải tùng khuôn luật đặng sửa đương.

Hội Thánh Phước Thiện, trong kỳ Đại Hội nầy, Bần đạo nhứt định không cho qua khỏi mặt luật ấy nữa."

(Ngày 5 tháng 9 năm Tân Mão, 1951)

Hành xác

Hành xác là làm cho thể xác đau đớn khổ sở.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Quỉ vương đến trước Bạch Ngọc Kinh xin Hành xác và thử thách các con.

HẠNH

Hạnh chất

Hạnh chất là phẩm chất và đức hạnh.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Khá kiếm hiểu cho đích xác, chớ tưởng lầm rằng dầu Hạnh chất của các con dường bao, Đạo cũng thạnh hành mà dìu dắt các con đến tận chốn được.

Hạnh đàn

Hạnh đàn là cái nền đất đắp cao, trên đó có trồng nhiều cây hạnh. Đó là nơi Đức Khổng Tử cất nhà ở và dạy học.

Đến nay, Hạnh đàn vẫn còn di tích ở trước Khổng Miếu, huyện Khúc Phụ, tỉnh Sơn đông.

Hạnh đàn là chỉ nơi học hành và tu dưỡng của nhà Nho.

Hạnh đường

Hạnh Đường có nghĩa đen là trường huấn luyện về đức hạnh, nhưng nghĩa thông thường là trường huấn luyện Chức sắc và Chức việc cho có đủ đức độ và tài ba để đi hành đạo.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): "Phải lập Hạnh Đường nơi Tòa Thánh và Văn phòng Đầu Tỉnh Đạo đặng giáo hóa Chức sắc Thiên phong và Chức việc."

"Thiên phong Chức sắc phải vào Hạnh Đường học thêm Đạo lý, Luật Đạo và Luật đời, đặng dễ bề thân thiện cùng đời mà độ đời cho biết Đạo. Phải giữ phẩm giá của mình cho đặng thanh cao đạo đức."

Hạnh Đường nơi Tòa Thánh Trung ương huấn luyện 3 cấp Chức sắc: Giáo Hữu, Lễ Sanh và Chức việc Bàn Trị Sự.

Khóa Hạnh Đường huấn luyện Giáo Hữu được gọi là Cao Đẳng Hạnh Đường.

Các môn được đem ra huấn luyện nơi Hạnh Đường gồm:

• Giáo lý.
• Hành Chánh Đạo.
• Luật pháp Đạo.
• Lễ nghi Tế tự.
• Ngoại giao và xã giao.

•  1. Môn Giáo lý Đại Đạo:

  Giúp thấm nhuần chủ nghĩa và triết lý cao siêu của Đạo Cao Đài, hấp thụ một ý thức hệ mới, xây dựng cho mình một lập trường chánh nghĩa, một quan niệm tiến bộ trong việc khắc kỷ tu thân và phục vụ nhơn loại.

•  2. Môn Hành Chánh Đạo:

  Sẽ hướng dẫn thông suốt phương pháp tổ chức, lề lối làm việc khoa học, hầu làm phương châm giáo hóa và hướng dẫn nhơn sanh đi đúng qui điều chơn pháp của Đức Chí Tôn trong nhiệm vụ thể Thiên hành hóa.

•  3. Môn Luật Pháp Đạo:

  Là môn rất quan trọng, vì nó là khuôn vàng thước ngọc điều hành guồng máy Hành Chánh, hầu bảo thủ chơn truyền và công bình Thiên đạo, bắt buộc mọi người tùng Đạo, cũng như chư Thiên phong trong hàng Thánh Thể đều phải triệt để tuân hành mới mong đoạt được phẩm vị.

•  4. Môn Nghi lễ Tế tự:

  Chỉ rõ cách thức thờ phượng, cũng như nghi tiết hành lễ cho chu đáo nghiêm trang, phô diễn một cách chí kỉnh chí thành, vì có lễ nghi pháp mục oai nghiêm mới ra vẻ tôn giáo và mới cảm ứng được chư Thần, Thánh, Tiên, Phật.

•  5. Môn Ngoại giao và Xã giao:

  Giúp thông thạo cách đối nhân xử thế, sự giao hảo giữa người với người và với nhơn quần xã hội, để càng ngày càng thấu tình đạt lý hơn.

Ngày 6-5-Nhâm Tý (dl 16-6-1972), Hội Thánh khai giảng khóa Cao Đẳng Hạnh Đường, Ngài Giám Đốc Hạnh Đường là Giáo Sư Thái Tác Thanh có đọc một bài diễn văn nói về mục đích của Hạnh đường, xin trích ra một đoạn sau đây:

"Trong buổi Hạ nguơn kỳ ba khai Đạo, Đức Chí Tôn không lâm phàm như buổi trước, Đức Ngài chỉ dùng huyền diệu cơ bút để mở Đại Đạo, Đức Chí Tôn lập thành Hội Thánh để làm tai mắt cho Ngài mà lèo lái, hướng dẫn nhơn sanh giải thoát nơi trầm luân khổ hải;

Đức Ngài mượn tài đức Chức sắc mang tin lành Đại Đạo truyền bá cho toàn cả chúng sanh nhập môn cầu Đạo để được cứu rỗi buổi Hạ nguơn nầy.

Như vậy, Chức sắc mặc nhiên đã lãnh một sứ mạng hết sức cao trọng do Đức Chí Tôn giao phó. Mà muốn thực thi đúng mức sứ mạng thể Thiên hành hóa, ta cần có những yếu tố nào?

Người hữu tài kém đức khó làm nên việc cả.

Người dư đức thiếu tài cũng không mong xây thế cuộc.

Hạnh Đường sẽ đáp ứng cho Chức sắc hai yếu tố trên được kết quả mỹ mãn. Bởi thế, Hạnh Đường không nhứt thiết để rèn luyện đức tin mà còn hàm súc bao ý nghĩa.

Một Chức sắc đầy đủ đức hạnh chưa làm tròn sứ mạng của Đức Chí Tôn giao phó khi biết rằng mình còn thiếu tài năng. Vì lẽ đó mà Chức sắc cần bồi bổ tinh thần học rộng nghĩ xa trong các môn học tối thiểu cần thiết.

Trái lại, một Chức sắc tài ba lỗi lạc cũng khó làm tròn sứ mạng thiêng liêng, nếu nói kỳ tài mà chưa thấm nhuần Giáo lý, Tân pháp, Triết lý Đại Đạo thì sợ e trong bước hành đạo không đủ năng lực cảm hóa người.

Ấy vậy, Hạnh Đường là lò đào tạo Chức sắc khuôn mẫu, phổ biến đúng Chơn truyền Tân pháp. Chức sắc làm cây kim chỉ nam đưa đường dẫn lối cho sanh chúng, theo dõi bước đường tu đến nơi giải thoát để hội hiệp với Đức Chí Tôn ngày công viên quả mãn."

Trong Khóa Hạnh Đường huấn luyện Chức việc Bàn Trị Sự Nam Nữ năm Canh Tuất (1970), Đức Thượng Sanh Cao Hoài Sang ban Huấn từ, xin trích ra một đoạn sau đây:

"Thiết tưởng dầu cho trong giới nào, từ cổ chí kim, ai cũng lấy sự học tập làm phương pháp đào tạo nhân tài, nhứt là trong các tôn giáo, sự học hỏi lại càng cần thiết cho người tu sĩ, do câu: Tự giác nhi giác tha.

Phải đủ sáng suốt mới có thể dìu đường cho kẻ khác. Nếu mình không sáng suốt, hoặc thông hiểu một cách mù mờ, tức nhiên tránh không khỏi sự lạc đường sai hướng và trên bước lầm lạc của mình, mình sẽ kéo theo cả một đoàn người do mình làm hướng đạo.

Đức Chí Tôn có dạy: "Dầu làm vua, làm thầy, làm công nghệ, làm đạo sĩ, cũng phải có cái chí lớn mới mong thành tựu đặng." Chúng ta nên quan niệm rằng, trước khi lập chí, chúng ta cần phải lo học hỏi để trở nên sáng suốt, tức là đem trí não ra khỏi vòng mờ tối vậy.

Hội Thánh hằng để tâm lo lắng, muốn cho quí vị trở nên những nhơn vật xứng đáng đối với mặt Đạo, cũng như mặt Đời, vì quí vị là những cộng sự viên cần yếu của Hội Thánh, đại diện cho Hội Thánh nơi địa phận mình trấn nhậm.

Tuy ở vào địa vị hạ cấp của guồng máy Hành Chánh Đạo, nhưng quí vị có nhiệm vụ trọng yếu không kém gì các Chức sắc cao cấp của Hội Thánh.

Hơn nữa, quí vị là những người thân cận hằng ngày với tín đồ, hòa mình với nhơn sanh, chia vui sớt nhọc với bổn đạo trong mọi trường hợp, thì quí vị chẳng nên khinh thường cái trách vụ cao đẹp của mình.

Cũng như ngoài mặt đời, nền tảng Chánh Trị quốc gia ở nơi Ấp Xã; trong Đạo Cao Đài, nền tảng Chánh Trị Đạo ở nơi Ấp và Hương Đạo, rồi kế đến là Tộc Đạo hay là Phận Đạo.

Mặc dầu ở vào hạ từng cơ sở, nhưng nếu trong Ấp hoặc Hương Đạo có điều xáo trộn, trên dưới thiếu sự êm ấm điều hòa, tín hữu có điều bất mãn, nhơn tâm ly tán, mất hẳn tình đoàn kết tương thân thì ở nơi cấp trên, Hội Thánh cũng chịu ảnh hưởng không hay, khó giữ vững uy tín đối với mặt đời và bổn đạo.

Bởi thế, đem thắng lợi vẻ vang về cho Đạo hay làm Đạo thất bại, mang tai tiếng, cũng đều do nơi hành vi của quí vị.

Đã mang danh là Hội Thánh Em, quí vị nên thận trọng, giữ gìn tư cách đứng đắn, làm cho người đời kính nể, người Đạo tin cậy, đối đãi với toàn thể tín hữu nơi địa phận mình như tình huynh đệ trong gia đình, đem tình thương chan rưới khắp cả bổn đạo, giúp đỡ nương nhờ lẫn nhau, thực hành câu: Nhứt gia hữu sự bá gia ưu.

Được vậy, dù cuộc đời chua cay bi đát đến mức nào, quí vị cũng không đến nỗi lâm vào cảnh khó khăn nan giải.

Điều cần nhứt là phải giữ trọn hiếu với Đức Chí Tôn Đại Từ Phụ, giữ trọn trung thành với Hội Thánh, ngoài ra gắng công học hỏi, noi gương Thánh trước Hiền xưa mà rèn luyện đức tốt tánh lành.

Tiền tài châu báu có nhiều giá trị ở đời, nhưng đức tốt tánh lành có giá trị hơn nữa.

Tiền tài châu báu có thể bị chúng cướp giựt, chớ đức tốt tánh lành không thể nào mất được, và khi xác thân trở về với cát bụi, những đức tốt tánh lành sẽ theo linh hồn ta để nâng cao địa vị ta nơi cõi thiêng liêng.

Đức Chí Tôn có bài thi dạy rằng:

Phân biệt được lẽ cao thấp giữa tinh thần và vật chất, quí vị nên quí trọng cái Thiên chức của mình và gắng công làm tròn Thiên chức ấy. Muốn làm tròn Thiên chức, quí vị nên thực thi mấy điều sau đây:

• 1. Thực hành trọn vẹn Tứ Đại Điều Qui, ấn định nơi Chương 5 Tân Luật.
• 2. Phải giữ dạ vô tư mà cư xử với bổn đạo, không vì ai giàu mà trọng đãi, ai nghèo mà khinh khi.
• 3. Chỉ thi hành những việc do Hội Thánh ra lịnh bằng văn kiện chánh thức, không nên chia phe phân nhóm làm mất sự đoàn kết thân mật trong bổn đạo và gây khó khăn cho Hội Thánh.
• 4. Nếu có điều khó khăn không giải quyết được, phải thỉnh giáo bề trên, không nên phán định sơ suất.
• 5. Trong trường hợp nào cũng phải giữ uy tín của mình và nâng cao uy quyền của Hội Thánh.

Nếu quí vị tuân hành đúng theo lề lối ghi trên đây, tôi tin chắc quí vị sẽ thành công mỹ mãn và sẽ được người Đạo cũng như người đời kính phục.

Đã dấn thân vào Trường thi Công quả, quí vị phải chịu khó nhọc làm cho cái vốn đạo đức của mình ngày càng tăng lên mãi.

Phải biết ưa thích công việc mình làm thì việc làm mới có thành quả tốt đẹp và sẽ đem hạnh phúc đến cho mình, vì hạnh phúc không cốt làm việc gì ta thích mà thích việc gì ta làm.

Cái vốn đạo đức mà quí vị cố gắng góp nhặt và dành dụm, ngày sau sẽ giúp quí vị được mãn nguyện, vì quí vị sẽ đạt đến địa vị trọng yếu trong hàng Thánh Thể Đức Chí Tôn và ngày đó, quí vị sẽ không tiếc công học hỏi cần cù nơi Hạnh Đường mà quí vị đang hiện diện trong cuộc lễ khai giảng hôm nay."

Hạnh hưởng

Hạnh hưởng là may mắn được hưởng.

Bài Khen Ngợi Kinh Sám Hối: Đương sanh Hạnh hưởng phước duyên.

Hạnh lâm

Hạnh lâm là rừng cây hạnh. Từ ngữ nầy dùng để chỉ ông thầy thuốc nhơn đức và tài giỏi.

Điển tích: Ông Đổng Phụng nước Tàu, có lòng nhơn đức, làm việc từ thiện, trị bịnh cho dân không lấy tiền.

Để tỏ lòng biết ơn ông thầy thuốc đã trị cho mình hết bịnh, mỗi người đem đến một cây hạnh để trồng chung quanh nhà ông, khiến dần dần chung quanh nhà ông thầy thuốc có một rừng cây hạnh.

Do đó, dùng chữ Hạnh lâm để kính xưng ông thầy thuốc trị bịnh tài giỏi và có lòng từ thiện giúp đỡ người bịnh.

Đôi liễn của Y Viện có dùng chữ Hạnh lâm:

(Xem giải thích đôi liễn nầy nơi chữ: Y Viện, vần Y)

Hạnh ngộ Cao Đài truyền Đại Đạo

Hạnh ngộ Cao Đài truyền Đại Đạo: May mắn gặp được Đức Chí Tôn truyền bá nền Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.

Khánh thờ đóng bằng gỗ, làm Thiên bàn thờ Đức Chí Tôn tại tư gia, hai bên có chạm đôi liễn:

Nghĩa là:

Hai câu liễn trên là cặp trạng rút ra từ bài thi Hán văn của Đức Chí Tôn, có in trong Thánh Ngôn Hiệp Tuyển, mà câu đầu là: "Hảo Nam bang! Hảo Nam bang!"

Hào phú

Hào phú là giàu và có thế lực.

Hào quang

Hào quang có nghĩa đen là các tia sáng phát ra chung quanh giống như các lông nhọn mọc túa ra.

Nghĩa thường dùng: Hào quang là ánh sáng phát ra từ chơn thần của những bậc tu hành đắc đạo.

Hào quang của các Đấng Tiên, Phật thì rực rỡ, chói lọi nhưng không nóng bức gay gắt mà lại mát dịu. Hào quang nầy có thể truyền đi rất xa trong không gian và có thể thâu phát tùy theo ý muốn của Đức Phật.

Mỗi người phàm chúng ta cũng đều có Hào quang phát ra từ chơn thần của chúng ta, nhưng Hào quang nầy yếu ớt không rực rỡ mà lại có màu sắc tùy theo sự thanh trược của chơn thần.

Đức Cao Thượng Phẩm giáng cơ dạy trong Luật Tam Thể như sau:

"Nói về đệ nhị xác thân (chơn thần), Chơn khí là sự tiết khí của Chơn tinh, hoặc trong sạch, hoặc ô trược, mà đổi nên hình sắc.

Như Chơn khí toàn trong trắng, chí Thánh thì nó là một Hào quang sáng chói, còn chưa được Thánh chất thì nó có màu hồng, còn như ô trược thì nó lại có màu tím.

Những Hào quang ấy bao phủ lấy thể xác đặng tiếp điển cùng chơn linh và chơn thần."

"Chơn khí ấy có một ánh sáng riêng của nó gọi là Hào quang, mà tiếng Pháp kêu là Auréole. Nhờ Hào quang biến đổi hình sắc mà nơi cõi Hư linh thấu triệt hành tàng tâm ý của mỗi người."

Kinh Ðệ Thất cửu: Hào quang chiếu diệu khai đàng thăng Thiên.

HÁO

Háo danh

Háo danh hay Hiếu danh là ham thích chức tước để có tiếng tăm mà hãnh diện với đời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Mỗi đứa đều lấy sự Háo danh cầu tiến mà quên cả nghĩa vụ xứng đáng của Thầy đã lắm phen phú thác.

Háo sanh

Háo sanh hay Hiếu sinh là ham thích sự sống.

Trái với Hiếu sinh là Hiếu sát: Ham chém giết.

Đức Háo sanh là bản chất của Thượng Đế.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Chi chi hữu sanh cũng do bởi chơn linh Thầy mà ra. Hễ có sự sống ắt có Thầy. Thầy là Cha của sự sống. Vì vậy lòng Háo sanh của Thầy không cùng tận.

HẢO

Hảo quang minh

Quang minh là sáng sủa, rõ ràng.

Hảo quang minh là tốt đẹp và sáng sủa.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Còn người lương thiện thì tướng Hảo quang minh.

Hảo sự

Hảo sự là việc tốt.

HẠO

Hạo kiếp

Hạo kiếp là trải qua nhiều kiếp, ý nói rất lâu đời.

Kinh Tiên Giáo: Đạo kinh Hạo kiếp, Càn khôn oát vận....

Hạo nhiên

Hạo nhiên: To lớn như thế.

Khí Hạo nhiên: Hạo nhiên chi khí: Cái khí chất to lớn trong bầu Trời. Khí Hạo nhiên cũng có nghĩa là cái ý chí to lớn và chính đại quang minh.

Mạnh Tử nói: Ngã thiện dưỡng ngô Hạo nhiên chi khí. Nghĩa là: Ta nuôi dưỡng thuần thục cái khí Hạo nhiên của ta.

Bài phú Kẻ Sĩ của Nguyễn Công Trứ có câu:

Hạo nhiên Thiên: Từng Trời Hạo nhiên. Đây là từng Trời thứ 7 trong Cửu Trùng Thiên, dưới quyền chưởng quản của hai vị Đại Bồ Tát là: Chuẩn Đề Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát.

Theo Kinh Đệ Thất Cửu và Di Lạc Chơn Kinh, từng Trời Hạo nhiên Thiên có Cung Chưởng Pháp coi về Pháp, nên từng Trời nầy thường được gọi là: Hạo nhiên Pháp Thiên.

HẰNG

Hằng hà sa số

Hằng hà sa số là số cát nơi sông Hằng, ý nói: một số lượng rất lớn, không thể đếm hết được.

Thường nói: Hằng hà sa số Phật,...

Thành ngữ nầy được nói tắt là: Hằng sa, Hằng hà.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ôi! Tuy vân, hồng ân của Đại Từ Phụ như thế mà vẫn thấy các chơn hồn sa đọa hằng hà.

Hằng Nga

Hằng Nga, dịch là Ả Hằng, chị Hằng, chỉ mặt trăng.

Điển tích: Theo sách Hoài Nam Tử, Hậu Nghệ có tài bắn cung. Nhờ chiếc cung thần, Hậu Nghệ bắn rơi 9 mặt Trời, chỉ chừa lại một mặt Trời để soi sáng, cứu dân khỏi nạn 9 mặt Trời thiêu đốt. Dân chúng mang ơn, tôn lên làm vua.

Hằng Nga là một cô gái rất đẹp, ở miền thôn dã phương Bắc, được Hậu Nghệ lấy làm vợ, lập lên làm Hoàng Hậu.

Hậu Nghệ xin được thuốc trường sanh của Bà Tây Vương Mẫu, bị Hằng Nga biết được. Hằng Nga thấy Hậu Nghệ càng ngày càng hung bạo, hay tàn sát dân chúng mỗi khi kéo binh dẹp loạn;

Hằng Nga khuyên nhủ không được, ý muốn thoát ly, tìm cách lấy trộm thuốc trường sanh của Hậu Nghệ, uống vào thành Tiên, bay lên ở trên mặt trăng cùng con thỏ ngọc và con thiềm thừ.

Hậu Nghệ tức giận, lấy cung thần ra bắn lên mặt trăng ba phát, bị Nguyệt Lão thâu hết. Sau đó, Hậu Nghệ bị dân chúng nổi lên giết chết.

Hằng sanh

Hằng sanh là hằng sống, sống hoài không chết.

Hằng sanh đồng nghĩa: Trường sanh, bất tử.

Cõi thiêng liêng hằng sống: Cõi của chư Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Con đường Hằng sanh: Con đường đi lên cõi thiêng liêng hằng sống.

Kinh Tán Tụng Công Ðức Diêu Trì Kim Mẫu: Mẹ đem con đến tận đường Hằng sanh.

Hằng tâm

Hằng tâm là cái tâm tốt đẹp không thay đổi của con người trước những biến chuyển của cảnh đời.

Hằng tâm cũng có nghĩa là lòng tốt sẵn có thường tồn của con người. Đó là cái bổn tâm do Trời phú cho.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Mấy anh nên lấy đó làm phép Hằng tâm thì bước vinh diệu thiêng liêng không lạc nẻo.

Hấp hối

Hấp hối là tình trạng sắp chết vì bịnh hoạn.

Trong những gia đình người Đạo Cao Đài, khi có người đau nặng gần chết thì thân nhân phải đến báo cho Bàn Trị Sự biết để Bàn Trị Sự đến sắp đặt công việc, khi Hấp hối thì đồng nhi đến tụng Kinh Cầu Hồn Khi Hấp hối. (Xem chi tiết nơi chữ: Cầu Hồn, vần C).

HẦU

Hầu chung

Hầu chung là người được sắp đặt đứng kế bên cái chuông, có phận sự đánh chuông làm hiệu trong nghi tiết cúng đàn nơi Thánh Thất hay Điện Thờ.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Đánh chuông, phải sắp đặt cho có một vị đứng Hầu chung cho sẵn.

Hầu đàn

Hầu đàn là khoanh tay đứng hầu trong một đàn cúng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Vì vậy mà Lý Thái Bạch định cho làm đại lễ nơi Thánh Thất Cầu Kho cho các môn đệ có thể Hầu đàn đủ mặt.

Hầu kề

Hầu kề là gần kế bên, không còn xa nữa.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Hiện nay vì thế gian rất hung bạo nên thời kỳ tận diệt đã Hầu kề.

Hầu mãn

Hầu mãn là gần hết.

Hạ nguơn Hầu mãn là thời kỳ Hạ nguơn sắp hết.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Đạo Trời mở ra cho một nước tất là ách nạn của nước ấy Hầu mãn.

Hầu thiếp

Hầu thiếp là vợ lẽ để hầu hạ kế bên.

Tân Luật: Thế Luật, Điều 9: Cấm người trong Đạo, từ ngày ban hành luật nầy về sau, không được cưới Hầu thiếp.

HẬU

Hậu duệ

Hậu duệ là các con cháu đời sau.

Hậu đãi

Hậu đãi là đối xử với tình nghĩa dày dặn, tốt đẹp.

Hậu điện

Hậu điện là cái nhà cất phía sau Báo Ân Từ hay Điện Thờ Phật Mẫu, dùng làm nơi làm việc hay nơi hội họp của Ban Cai quản. Trong Hậu điện có lập bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ chung (Ông Bà chung).

Thiên phong đường cất phía sau Thánh Thất cũng còn được gọi là Hậu điện Thánh Thất.

Ở địa phương, Hậu điện thường được xây cất nối liền Đông Lang và Tây Lang, tạo thành một kiến trúc hình chữ U.

Hậu hậu vô chung

Hậu hậu vô chung là mãi mãi về sau, không dứt.

Một thành ngữ tương tợ nói về thuở trước:

Tiền tiền vô thủy: mãi mãi về trước, không có khởi đầu.

Hai thành ngữ trên ghép lại là: "Tiền tiền vô thủy, Hậu hậu vô chung", thường được nói vắn tắt là: Vô thủy vô chung: nghĩa là không có khởi đầu, không có chấm dứt.

Hậu hối mạc cập

Hậu hối mạc cập: Sau nầy hối hận thì không kịp, ý nói: Khi hối hận thì đã muộn.

Hậu kế vô nhân

Hậu kế vô nhân: Không người nối tiếp sự nghiệp về sau.

Hậu lai

Hậu lai là đến sau, chỉ thời gian sắp tới, tương lai.

Kinh Tụng Khi Vua Thăng Hà: Giữ bền đảnh nghiệp vĩnh tồn Hậu lai.

Hậu lai cư thượng: Đến sau mà ở trên, ý nói: Người trẻ tuổi tài giỏi được đưa lên làm những chức vụ cao xứng đáng.

Hậu sanh khả úy

Hậu sanh khả úy là kẻ sanh sau đáng sợ.

Bởi vì thế hệ sau khôn ngoan tiến bộ hơn thế hệ trước. Chính sự khôn ngoan đó làm cho thế hệ sau không giữ được nề nếp đạo đức và sự chơn thật như thế hệ trước, đó mới là điều đáng sợ.

Trong truyện Thần đồng Hạng Thác vấn Đức Khổng Tử, Hạng Thác dùng lời lẽ của người biện sĩ làm cho Đức Khổng Tử không thể đối đáp được.

Đức Khổng Tử buồn, tỏ bày tâm sự với học trò là Tử Lộ. Tử Lộ ra ngoài nói với các bạn:

Thầy ta bảo: Hậu sanh khả úy. Không phải là sợ kẻ sanh sau tài giỏi hơn mình, mà chỉ sợ họ làm sai lạc chánh lý bằng ngoa ngôn vị lợi đó thôi.

Hậu sự

Hậu sự là công việc sau khi chết. Ý nói: Đám tang.

Hậu tấn (Hậu tiến)

Hậu tấn hay Hậu tiến là lớp người đi sau.

Đó là lớp người trẻ đang sức hoạt động, sẽ tiến lên thay thế lớp người trước đã từ từ già nua theo thời gian.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Gương sáng phước Trời soi Hậu tấn.

Hậu thế

Hậu thế là đời sau, ý nói những thế hệ nối tiếp theo sau.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nêu danh Hậu thế tiếng bền dai.

Hậu thổ

Hậu thổ là vị Thần cai quản đất đai của một nước, là vua của các vị Thổ Thần.

Thổ Thần là vị Thần cai quản một vùng đất nhỏ.

Kinh Hạ Huyệt: Nhờ Hậu thổ xương tàn gìn giữ.

Hậu thuẫn

Hậu thuẫn là lực lượng ủng hộ ở phía sau để làm mạnh thanh thế cho kẻ tiến lên phía trước.

Hậu ý

Hậu ý là ý kiến tốt.

Hệ lụy

Hệ lụy là vướng víu bó buộc.

Hệ phái

Hệ phái là một nhánh của một tổ chức hay một đoàn thể.

HIỀM

Hiềm nghi

Hiềm nghi, khi xưa nói là Hềm nghi, là ngờ vực vì ghen ghét nhau.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Các con được tin cậy nhau, dìu dắt nhau, nâng đỡ nhau mà phủi hết sự Hiềm nghi nhau theo thế tình.

Hiềm thù

Hiềm thù là giận ghét thù hằn.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thay vì làm cho sanh linh thương mến dìu dắt nhau, lại làm cho chúng sanh càng Hiềm thù nhau.

Hiếm chi

Hai từ ngữ "Chi" và "Gì" khi dùng sau một từ ngữ khác là để biểu thị ý phủ định, tức là bác bỏ ý nghĩa của từ ngữ trước.

Hiếm chi là hiếm gì, thiếu gì, tức là không hiếm, không thiếu, nghĩa là nhiều.

Thí dụ: Hiếm chi bực Thánh bị đày: có nhiều vị Thánh bị đày.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Hiếm chi bực Thánh bị đày vào chốn trần ai khổ nhọc, chìm đắm nơi bến khổ sông mê,...

Hiên Viên Huỳnh Đế

Huỳnh Đế hay Hoàng Đế (2697-1596 trước Tân Luật) là một vị Thánh vương của nước Tàu vào thời thượng cổ. Ngài được sanh ra ở gò Hiên Viên, nên gọi Ngài là Hiên Viên Huỳnh Đế. (Xem chi tiết nơi chữ: Tam Hoàng - Ngũ Đế, vần T)

Bài Thài hiến lễ Đức Phật Mẫu trong Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung: Cửu Kiếp Hiên Viên thọ sắc Thiên,

HIỀN

HIỀN: 賢 Có 3 nghĩa tùy trường hợp:

Hiền đồ

Hiền đồ là học trò thân mến.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Trung, Hiền đồ, trương Thiên phục lên cho Thầy trấn Thần, con đặng phép mặc hầu Thầy.

Hiền đức

Hiền đức là hiền lành và có đạo đức.

Ông Kê Khang có nói rằng:

Nghĩa là:

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển:

Hiền hiền

Hiền hiền là tài giỏi và hiền lành.

Kinh Tắm Thánh: Sanh sanh là phận, Hiền hiền là công.

Hiền huynh - Hiền tỷ - Hiền đệ - Hiền muội

Hiền huynh là tiếng gọi người anh với ý kính trọng.

Hiền tỷ là tiếng gọi người chị với ý kính trọng.

Hiền đệ là tiếng gọi em trai với ý thân mật.

Hiền muội là tiếng gọi em gái với ý thân mật.

Hiền hữu

Hiền hữu là tiếng gọi người bạn với lòng quí trọng.

Hiền lương

Hiền lương là tài giỏi và tốt lành.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển:

Hiền minh Thánh trí

Hiền ở đây có nghĩa là bực Hiền, dưới bực Thánh. Thường nói các bực Thánh Hiền, bực Thánh trước Hiền xưa.

Hiền minh Thánh trí là các bực Thánh Hiền sáng suốt và khôn ngoan hiểu biết.

Hiền ngõ

Hiền ngõ là người hiền lành đạo đức.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Hiền ngõ rủi sanh đời bạo ngược.

Hiền Nhơn

Hiền Nhơn có 2 nghĩa sau đây:

•  1. Nghĩa thông thường: Hiền Nhơn là người hiền, tức là người có tài năng và đạo đức hơn người. Thường nói: Hiền nhân quân tử.

•  2. Bên Cơ Quan Phước Thiện: Hiền Nhơn là một phẩm Chức sắc cao cấp trong Thập nhị đẳng cấp thiêng liêng của Cơ Quan Phước Thiện.

  Hiền Nhơn ở dưới phẩm Thánh Nhơn và trên phẩm Chơn Nhơn, đối phẩm với Phối Sư của Cửu Trùng Đài.

  Chức sắc của Cơ Quan Phước Thiện từ phẩm Hiền Nhơn đổ lên, phải rời Cơ Quan Phước Thiện để qua Hiệp Thiên Đài, có nhiệm vụ bảo tồn Chơn pháp. Do đó, phẩm Hiền Nhơn phải do cơ bút của Đức Hộ Pháp giáng phong mới đặng.

Đạo phục của Hiền Nhơn:

Khi đi chầu lễ Đức Chí Tôn tại Tòa Thánh: Hiền Nhơn mặc áo tràng trắng, choàng ngang vai một Dây Sắc Lịnh màu vàng, bỏ mối qua tay mặt (thể Đạo), trên Dây Sắc Lịnh có gắn khuê bài đề chữ Hiền Nhơn bằng quốc tự, đầu đội khăn đóng màu vàng 9 lớp chữ nhứt, chơn đi giày bố trắng.

Trong Đàn cơ tại Cung Đạo Tòa Thánh đêm 1-12-Nhâm Tý (dl 4-1-1973), hồi 20 giờ, Đức Phạm Hộ Pháp giáng cơ phong cho hai vị Chơn Nhơn: Nguyễn Văn Phú và Lê Văn Trung, có đủ công nghiệp thăng lên phẩm Hiền Nhơn.

Trước đó, Đức Phạm Hộ Pháp cũng có truy thăng Chơn Nhơn Trịnh Phong Cương tử nạn vì Đạo ngày 12-5-Đinh Dậu (dl 9-6-1957) lên phẩm Hiền Nhơn.

Vậy, Cơ Quan Phước Thiện có 3 vị Hiền Nhơn đầu tiên là:

•  1. Hiền Nhơn Trịnh Phong Cương (1882-1957).

•  2. Hiền Nhơn Nguyễn Văn Phú (1890-1976): Ngài sanh tại Đông Hòa Hiệp, quận Cái Bè, tỉnh Mỹ Tho, qui vị ngày 10-10-Bính Thìn (dl 30-11-1976) tại Tòa Thánh Tây Ninh.

•  3. Hiền Nhơn Lê Văn Trung (1902-1976)

Hiền Nhơn Lê Văn Trung (1902-1976)

Hiền Nhơn Lê Văn Trung (1902-1976)

Sau đây, xin chép lại Bản Tuyên Dương Công Nghiệp của Ngài Hiền Nhơn Lê Văn Trung để làm Tiểu sử của Ngài.

Được Ngài Hiến Đạo Hiệp Thiên Đài, Thống Quản Phước Thiện, đọc tại Giảng Đài Đền Thánh lúc 9 giờ ngày 20-1-Bính Thìn (dl 19-2-1976) sau khi hành pháp Độ Thăng.

Kính Hội Thánh Hiệp Thiên, Cửu Trùng và Phước Thiện,

Kính chư Chức sắc Thiên phong, Chức việc, các Ban Bộ và toàn Đạo Nam Nữ,

Tôi nhơn danh Hiến Đạo Hiệp Thiên Đài, Thống quản Hội Thánh Phước Thiện, tuyên dương công nghiệp của Hiền Nhơn Lê Văn Trung, khi sanh tiền, Ông hành đạo, ngày hôm nay đã quá cố.

Lai lịch: Ông Lê Văn Trung sanh năm Nhâm Dần (1902), nguyên quán tại Hương Đạo Phú Mỹ, Tộc Đạo Bến Tranh, Châu Đạo Mỹ Tho, hiện cư ngụ tại Hương Đạo Thái Hiệp Thạnh, Tộc Đạo Phú Khương, Châu Thành Tây Ninh, nơi nhà lễ giáo Nho phong, thật hành Nhơn đạo, học lực Việt ngữ được thông minh trí tuệ.

Phần Công nghiệp: Sớm nghe Đại Đạo hoằng khai, nhập môn ngày 26-5-Đinh Mão (1927) tại Thánh Thất Phú Mỹ, Mỹ Tho, tùng luật pháp Chơn truyền Đại Đạo lo tu hành, làm lành lánh dữ, được sự tín nhiệm của toàn đạo nơi Hương, đồng công cử Ông lên chức Phó Trị Sự, lo tròn trách nhiệm.

Năm Mậu Thìn (1928), ngày 15 tháng Giêng, giữ trai giới trường trai. Ngày 15 tháng 7 nhập Minh Thiện Đàn. Đàn nầy do Đức Lý Giáo Tông giáng cơ lập ra dạy đạo, Ông Đinh Công Trứ làm chủ đàn, Ông xin nghỉ chức Phó Trị Sự.

Năm Kỷ Tỵ (1929), ngày 3 tháng Giêng, Đức Quan Thánh Đế Quân giáng cơ lập Đồng Nghĩa Đường tại nhà Ông để nhơn sanh đến lập thệ vào Minh Thiện Đàn, đặng lập cơ sở giúp Đạo.

Đến ngày 15 tháng 2, nhơn sanh nhập Minh Thiện Đàn đặng 3400 người, lập 36 Ty, mỗi Ty có 3 Sở Lương điền hoặc Công nghệ, trong 5 tỉnh: Mỹ Tho, Tân An, Vĩnh Long, Long Xuyên, và Châu Đốc.

Ngày 22 tháng 2, Đức Hộ Pháp ở Thủ Đức xuống tại Thánh Thất Phú Mỹ. Đức Lý giáng cơ giao Minh Thiện Đàn cho Đức Hộ Pháp điều khiển. Đức Ngài cho lịnh mời đêm 28 đặng Đức Ngài hành pháp cân thần, hiện diện được 93 vị.

Trưa ngày 29, lúc 11 giờ, đặng tin nhà Bưu Điện cho hay Đức Cao Thượng Phẩm đau nặng, Đức Ngài tuyển chọn trong 93 vị cân thần đặng 24 vị, dạy mời 24 vị 7 giờ tối phải có mặt cả gia đình đặng thọ "Đào Viên Pháp", trong 24 vị có ông Trung, còn lại bao nhiêu, Đức Ngài hẹn khi khác sẽ hành pháp. Sáng ngày 30, Đức Ngài ra xe về Tòa Thánh.

Ngày 10 tháng 6, Đức Ngài và Đức Quyền Giáo Tông cùng đi xuống Thánh Thất Phú Mỹ, cân thần thêm những người Minh Thiện Đàn, kỳ nầy ở 7 ngày, cân thần 647 người, chỉ lựa đặng 48 người.

Sáng ngày 18, Đức Quyền Giáo Tông và Đức Phạm Hộ Pháp trở về Tòa Thánh.

Soạn lại hai kỳ cân thần, tuyển đặng 72 người.

Khi cúng Lễ Trung Nguơn xong, Đức Hộ Pháp và Đức Quyền Giáo Tông chứng giấy cho đi hành thiện, đặng cho toàn đạo ở Miền Tây hay biết, mấy vị Chức sắc cao cấp tách ra lập Chi phái, nếu vị Đạo hữu nào muốn hành đạo nơi Tòa Thánh thì biên tên vào danh sách.

Riêng Ông với Ông Đinh Công Trứ đi hai tỉnh Rạch Giá và Long Xuyên, còn hai tỉnh Mỹ Tho và Tân An cứ lưu hành.

Trong thời gian đi hành thiện, 72 người, ai hành đạo theo địa phương nấy, cho đến cuối năm Kỷ Tỵ (1929), làm sổ thống kê tất cả đặng 17.400 người.

•  Năm Canh Ngọ (1930), đắc lịnh trở về lo vận động hành lý và gạo lúa cho anh em ở Tòa Thánh đi làm 1000 công ruộng tại núi Sập, Long Xuyên. Sau khi về lo việc làm ruộng xong, cứ thay phiên nhau đi trong hai tỉnh Mỹ Tho và Tân An.

•  Năm Tân Mùi (1931), đắc lịnh Đức Phạm Hộ Pháp bổ trách nhiệm Chủ Sở Giang Tân, đặng lo kiến tạo cơ sở.

•  Năm Nhâm Thân (1932), đời Pháp thuộc, chánh phủ làm khó dễ ngăn đón đủ mọi phương, nhưng Ông vẫn tận tâm len lỏi lo giúp đạo.

•  Năm Ất Hợi (1935), ngày 15 tháng 10, đắc phong Lễ Sanh Giáo Thiện.

•  Năm Đinh Sửu (1937),lãnh trách nhiệm Đầu Họ Phước Thiện Gia Định, Đạo Nghị Định số 48/NĐ ngày 16 tháng giêng.

•  Năm Mậu Dần (1938), được bổ Đầu Họ Phước Thiện Tây Ninh, Nghị Định số 181/NĐ ngày 2 tháng 7.

•  Năm Kỷ Mão (1939), ngày mùng 4 tháng 10, kiêm nhiệm Thủ Bổn Hiệp Thiên Đài.

•  Năm Canh Thìn (1940), lãnh trách nhiệm đi quan sát các Họ Đạo Phước Thiện, Nghị Định số 284/NĐ ngày mùng 8 tháng 11.

•  Năm Tân Tỵ (1941), lãnh trách nhiệm Đầu Họ Phước Thiện Mỹ Tho, Nghị Định số 04/NĐ ngày 20 tháng Giêng. Đến tháng 6 Đức Phạm Hộ Pháp bị đồ lưu, tháng 10 nhà cầm quyền Pháp ra lịnh cấm, những người đứng bộ tỉnh nào thì về tỉnh đó ở, không đặng ở Tây Ninh nữa. Vì tình thế khó khăn, Ông trở về Sài gòn ở, lâu lâu đi xuống Họ Đạo một lần.

•  Năm Quí Mùi (1943), Ông hợp tác hãng tàu Nittinan, cộng sự chung với quí Chức sắc lo cơ chuyển thế. Lúc nầy nhà binh Pháp chiếm Tòa Thánh làm trại lính.

•  Năm Ất Dậu (1945), ngày 25 tháng Giêng (dl 9-3-1945), cuộc đảo chánh Pháp thành công, tháng 8 rước Đức Phạm Hộ Pháp về Tòa Thánh.

•  Năm Bính Tuất (1946), Đại Hội Phước Thiện cầu thăng được vào phẩm Chí Thiện, toàn hội dâng tờ xin thăng cho Ông lên phẩm Đạo Nhơn, Ông không dám nhận. Kế đắc lịnh bổ nhiệm làm Khâm Châu Phước Thiện tại Sài gòn, Thánh Lịnh số 28/Tân Luật ngày 18 tháng Giêng.

•  Năm Đinh Hợi (1947), lãnh trách nhiệm Cai quản Trường Qui Thiện, Thánh Lịnh số 84/Tân Luật ngày 18 tháng 5.

•  Năm Mậu Tý (1948), lãnh trách nhiệm Trưởng ban Kinh Tế Lý Tài, sắc tứ số 606/ST ngày 8 tháng 7.

•  Năm Canh Dần (1950), đắc lịnh kiêm ban Trấn định nhơn tâm toàn đạo do Ngài Tiếp Pháp làm Trưởng ban, Thánh Lịnh số 347/Tân Luật ngày 27 tháng 6.

•  Năm Tân Mão (1951), lãnh trách nhiệm Hội viên Hội Đồng Tối Cao, Thánh Lịnh số 416/Tân Luật ngày 4 tháng 7.

•  Năm Giáp Ngọ (1954), lãnh thêm trách nhiệm Hội Viên Hội Đồng miễn dịch thanh niên Cao Đài, do Ngài Tiếp Pháp làm Trưởng Ban.

•  Năm Bính Thân (1956), Hội Thánh xét vì Ông đã dày công với Đạo, đủ điều kiện xứng đáng thăng thưởng vào phẩm Đạo Nhơn, Thánh Lịnh số 15/Tân Luật ngày 25 tháng 11.

•  Năm Đinh Dậu (1957), đắc lịnh Hội Thánh Hiệp Thiên Đài thuyên bổ trách nhiệm Chưởng quản Cơ Quan Phước Thiện, Đạo Lịnh số 09/ĐL ngày 7 tháng 6.

•  Năm Canh Tý (1960), được thăng lên phẩm Chơn Nhơn, Đạo Lịnh số 03/ĐL ngày 13 tháng 11.

•  Năm Tân Sửu (1961), lãnh phận sự Cố Vấn Phước Thiện, kiêm Quản Văn phòng Khai Đạo Hiệp Thiên Đài, Huấn Lịnh số 30/HL ngày 10 tháng 3 (dl 24-4-1961).

•  Năm Nhâm Dần (1962), lãnh trách nhiệm Tổng quản Văn phòng Tiếp Pháp, Thống quản Tam Vụ: Hòa, Lại, Lễ.

•  Năm Giáp Thìn (1964), trách nhiệm Chưởng quản Phước Thiện, thay thế Chơn Nhơn Nguyễn Văn Phú.

•  Năm Nhâm Tý (1972), chiếu Thánh Giáo tại Cung Đạo Đền Thánh đêm mùng 1 tháng Chạp (dl 4-1-1973), Đức Phạm Hộ Pháp thăng thưởng vị Chơn Nhơn Lê Văn Trung lên phẩm Hiền Nhơn, Thánh Lịnh số 07/Tân Luật ngày 8 tháng chạp năm Nhâm Tý (dl 11-1-1973).

•  Năm Quí Sửu (1973), lãnh trách nhiệm Cố Vấn Hiệp Thiên Đài, kiêm nhiệm Chưởng quản Hội Thánh Phước Thiện Nam phái, Sắc Lịnh số 04/SL ngày 11-6 (dl 10-7-1973) cho đến nay.

Ôi ! Người sanh nơi thế nầy đều phải thọ Tứ khổ là Sanh, Lão, Bệnh, Tử.

Ngày Ông ngọa bịnh cũng thông thường, nhưng vì tuổi cao sức kém, biến chứng nội thương, có đi bệnh viện Sài gòn, bác sĩ chuyên khoa điều trị có trên tháng trường, nhưng không thuyên giảm, như khuôn thuyền chở khẳm, cả gia đình đều lo sợ, xin chở về nhà.

Nào hay đâu, Thiên số nan đào, Ông trút hơi thở cuối cùng lúc 19 giờ 15 phút ngày 17 tháng Giêng năm Bính Thìn (dl 16-2-1976) tại tư gia.

Tuy sự mất còn là do định mệnh của Đức Chí Tôn, nhưng đối với kiếp sanh của con người có giới hạn, sao khỏi đau lòng lúc tử biệt sanh ly, dầu bậc nào đi nữa, cũng không khỏi rơi châu đổ lụy.

Thánh xưa có câu: Sanh ký tử qui, sống gởi thác về, là lẽ dĩ nhiên Thiên định.

Trước khi dứt lời Tuyên dương, kính chư Chức sắc, chư Chức việc, các Ban Bộ và toàn đạo Nam Nữ, đồng hướng về Bát Quái Đài, thành tâm cầu nguyện cho linh hồn Ông Hiền Nhơn Lê Văn Trung được hưởng pháp siêu thăng về Thiên cảnh, an nhàn nơi cõi thọ.

Sau đây xin trích vài đoạn trong các bài Điếu văn, nhắc lại công nghiệp của Ngài Hiền Nhơn Lê Văn Trung.

Trích Điếu văn của Hội Thánh Phước Thiện:

"Có lẽ toàn đạo còn nhớ, năm Kỷ Tỵ (1929), tại Tòa Thánh Tây Ninh lúc bấy giờ, cơ đạo chinh nghiêng chia phe phân phái;

Thì tại Thánh Thất Khổ Hiền Trang, Phú Mỹ, Đức Phạm Hộ Pháp điều khiển Minh Thiện Đàn, giao phó cho Đại huynh cùng Ông Cố Đốc Trường Đinh Công Trứ, với 72 người trong Minh Thiện Đàn;

Có sứ mạng, Đức Hộ Pháp bổ nhiệm cho đi hành thiện khắp trong Lục tỉnh Nam Kỳ, để trấn tỉnh nhơn tâm bổn Đạo và đem được một số tín hữu trở về Tòa Thánh, tổng số thống kê cuối năm Kỷ Tỵ đặng 17.400 người.

Năm Ất Hợi (1935), ngày Rằm tháng 10, Đại huynh được Đức Lý Giáo Tông chấm phong Lễ Sanh Giáo Thiện, được Đức Phạm Hộ Pháp thuyên bổ trách nhiệm Đầu Họ Đạo Phước Thiện các tỉnh Gia Định, Tây Ninh, Mỹ Tho, để lo khai mở Cơ Quan Phước Thiện;

Hầu đem huê lợi về tạo tác Tòa Thánh và các dinh thự trong Nội Ô Thánh địa, ngày nay được nguy nga đồ sộ, ấy cũng một phần công cán của Đại huynh đáng kể.

Qua năm Đinh Dậu (1957), cầm quyền Chưởng quản Phước Thiện, lo phổ hóa nhơn sanh, khuếch trương các cơ sở địa phương, cùng kiến tạo nghiệp đạo Phước Thiện tại Trung Ương Tòa Thánh được tốt đẹp, dìu dắt anh chị em tiến bước trên trường thi công quả của Đức Chí Tôn, hầu thực hành cơ cứu khổ.

Trải qua nhiều giai đoạn gay go thử thách, nhưng Đại huynh tâm không đổi, chí chẳng dời, một lòng nhất quyết giữ lập trường Phước Thiện, hầu dìu dắt đàn em đến nơi bỉ ngạn."

* Trích Ai Điếu của Đại diện Thệ hữu Phạm Môn:

"Về Tiểu sử và công nghiệp, Hội Thánh đã biểu dương nơi Đền Thánh, nên xin miễn lập lại.

Đây tôi xin trích lược đôi điều trọng yếu để tỏ nỗi niềm trong tình Thệ hữu trên 45 năm theo thầy học đạo, dưới mái Đạo trường, đồng chung khổ hạnh, chịu đủ điều cay đắng ngọt bùi, hiệp sức chung tâm đắp xây đạo nghiệp.

Nguyên Thệ huynh đây, hồi năm Mậu Thìn (1928) được tin Đức Phạm Hộ Pháp từ Tòa Thánh đến Thủ Đức và sẽ ở nơi đây để lo về Đạo sự, Thệ huynh liền tìm đến yết kiến Đức Phạm Hộ Pháp và xin thỉnh Đức Ngài đến Phú Mỹ (Mỹ Tho) để tìm phương hoằng hóa nền Chánh giáo.

Khi Đức Hộ Pháp đến Phú Mỹ thì ở tại nhà của Thệ huynh, bổn đạo hay tin có Đức Hộ Pháp đến, nên rủ nhau tụ lại để nghe Đức Ngài giảng dạy về Giáo lý và hạt Thánh cốc Minh Thiện Đàn cũng bắt đầu gieo rải từ đây.

Mãi đến ngày 28 tháng 9 năm Tân Mùi (1931), Đức Hộ Pháp mới làm lễ điểm đạo tức là Hồng Thệ tại Khổ Hiền Trang được 24 vị.

Một việc đáng lưu ý hơn nữa là vụ lấy ếm tại Khổ Hiền Trang. Nguyên hôm nọ, bất ngờ Đức Hộ Pháp đến tại Phú Mỹ cho Thệ huynh biết rằng: Đức Ngài vừa được các Đấng mách bảo là tại đây người ngoại bang ếm không cho nước Việt Nam xuất tướng, nên cần phải lấy cho được cái ếm nầy thì Việt Nam mới xuất hiện nhân tài.

Liền trong đêm ấy, Đức Hộ Pháp chấp bút nhờ các Đấng thiêng liêng chỉ địa điểm, sáng ngày do Thệ huynh đây hướng dẫn đến địa điểm mà các Đấng đã chỉ, đào sâu xuống đất, lấy vật ếm là: 1 lưỡi kiếm và 6 con cờ tướng.

Đến năm Bính Tý (1936), Thệ huynh thu xếp gia đình về Tòa Thánh hành đạo. Đức Phạm Hộ Pháp định cho Thệ huynh làm Thủ Bổn cho Đức Ngài, quan trọng là số tài chánh tạo tác Đền Thánh thuở đó đều do Thủ Bổn nầy thâu và xuất.

Đến năm Bính Thân (1956), Đức Phạm Hộ Pháp xuất ngoại sang Miên quốc, con thuyền đạo gặp cơn gió dập sóng dồi, Thệ huynh chẳng nệ hiểm nguy gian khổ, lãnh trọng trách lèo lái con thuyền Phước Thiện;

Nhờ khả năng Thiên phú thấy rộng hiểu xa, nên con thuyền vượt sóng trùng dương cập đến bờ giác ngạn và dìu dẫn đàn em tiến bước trên đường đạo đức."

Theo lời thuật lại của ông Chơn Nhơn Phạm Duy Hoai, các tiền bối cho biết nguyên căn của Ngài Hiền Nhơn Lê Văn Trung là Nhạc Phi đời nhà Tống bên Tàu tái kiếp;

Mà chơn linh của Nhạc Phi lại là Hộ Pháp Thần Kỳ gọi là Đại Bàng Kim Xí Minh Vương, hầu Đức Phật Tổ nơi Lôi Âm Tự cõi Cực Lạc Thế Giới, vì phạm tội giết chết con dơi Nữ Thổ Bức vô phép trước mặt Phật, nên phải đầu kiếp xuống làm Nhạc Phi để trả quả.

Ngài Hiền Nhơn Lê Văn Trung có người con trai trưởng nam là Lê Thanh Tòng, làm chức Thiếu Tá Quân đội Cao Đài, bị tử trận ngày 26-4-1946, lúc còn rất trẻ, mới 27 tuổi.

Đó chính là Nhạc Vân, con trưởng của Nhạc Phi, tái kiếp. Ông Lê Thanh Tòng được truy thăng Đại Tá và đắc phong Thánh Tử Đạo.

Ngài Hiền Nhơn Lê Văn Trung rất ít làm thơ. Chúng tôi sưu tập được một bài thơ của Ngài, đăng trong Bán Nguyệt san Thông Tin, số 58 trang 13, Ngài làm lúc Ngài còn ở phẩm Chơn Nhơn và được 69 tuổi.

Hiền nhơn quân tử

Hiền nhơn quân tử là chỉ chung các bậc trí thức có tài năng và đức hạnh hơn người.

Hiền sĩ

Hiền sĩ là người trí thức có đạo đức.

Hiền tài

•  1. Hiền tài là người có tài năng và đức hạnh hơn người. Trong nghĩa nầy, Hiền tài đồng nghĩa: Hiền sĩ, Hiền nhơn, Quân tử.

•  2. Hiền tài là một phẩm Chức sắc của Ban Thế Đạo, trực thuộc chi Thế của Hiệp Thiên Đài, do Đức Phạm Hộ Pháp lập ra để phổ độ những nhân tài trí thức đang làm việc ở ngoài đời có cơ hội nhập vào cửa Đạo và lập công quả với Đạo.

Sau đó, Đức Lý Giáo Tông giáng cơ lập thêm 3 phẩm đứng trên Hiền tài là: Quốc Sĩ, Đại Phu, Phu Tử.

Hiền tài đối phẩm với Lễ Sanh bên Cửu Trùng Đài.

Theo quyển Tang Lễ do Hội Thánh in năm 1976 có Đức Lý Giáo Tông phê chuẩn, phần chú thích in chữ nhỏ bên dưới:

"Khi Hiền tài qui vị, nếu Hiền tài có ăn chay mỗi tháng 10 ngày sắp lên, do Tờ chứng nhận của Bàn Trị Sự nơi đương sự cư ngụ, thì mới được Hội Thánh cho hành lễ theo nghi tiết của hàng phẩm Lễ Sanh.

Còn vị Hiền tài nào không có ăn chay hoặc ăn chay dưới 10 ngày mỗi tháng, khi qui vị, chỉ hành lễ Bạt Tiến mà thôi."

Đạo phục của Hiền tài: Khi chầu lễ Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng tại Tòa Thánh hay tại các Thánh Thất, Hiền tài mặc áo tràng trắng, trước ngực có mang Cổ Pháp Giáo Tông, có thêm hai chữ HIỀN TÀI bằng quốc tự, đầu đội khăn đóng đen thường (7 lớp chữ Nhơn).

Theo Bảng Phúc Trình của Hội Ngánh phái Thượng trong Đại Hội Nhơn Sanh năm Giáp Dần (1974) thì:

• Tổng số Hiền tài được ân phong trong 5 khóa từ trước đến nay là: 770 vị.
• Đã nạp hồ sơ nhưng chưa được phong là: 424 vị.

Hiền triết

Hiền triết là bực cao minh đạo đức, hiểu thấu suốt về con người và sự vật.

Những nhà Hiền triết lớn của nhơn loại: Lão Tử, Khổng Tử, Socrate, Platon, v.v...

HIẾN

Hiến chương Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ