ID20423 - Chương : 149. Ðường về chớ nệ bước non sông
Thánh Ngôn : Thánh Ngôn Hợp Tuyển I II Hợp Nhứt và Chú Thích
Tác Giả : Hiền Tài Nguyễn Văn Hồng (1940-2005) Bút hiệu Đức Nguyên
149. Ðường về chớ nệ bước non sông
NHÀN ÂM ÐẠO TRƯỞNG
Hỉ chư đạo hữu.
Ðã lâu, Bần đạo không được giáp mặt chư đạo hữu để luận một vài câu chuyện về đạo đức. Hôm nay, Bần đạo cũng để dạ khen một ít hiền hữu đã để hết tâm chí trau giồi Thánh chất, mà cũng buồn nhiều đạo hữu còn chăm nom bước thế hơn đường tu.
Ðức Chí Tôn đã lấy từ bi mà châm chế, mong ngày Ðạo được hòa bình. Vậy khá chung trí hiệp tâm mà tái dìu mối Ðạo. Ấy là phương chuộc lỗi sửa mình mà trở về ngôi cũ đó. Phải khá lo xa.
H . . hiền hữu lúc nầy chuyên về văn chương quốc âm nhiều lắm há? Nhiều đạo hữu khác đã từng được Thánh giáo và học hỏi đã thông.
Vậy Bần đạo xin giải giùm bài thi nôm nầy:
Lần đến tìm nơi cảnh bá tòng.
Bụng trống thảnh thơi con hạc nội, (1)
Lúa đầy túng tíu phận gà lồng. (2)
Cô phần ngảnh lại đà bao tuổi, (3)
Sô diện xem qua khỏi mấy dòng. (4)
Một điểm quanh co lên một nấc,
Lần lừa ngày tháng ắt qua đông.
(Nhiều người giải bốn câu trên, qua đến điển tích và cặp luận thì không ai hiểu hết, nên Ngài giải nghĩa).
GIẢI:
(1) (2): Lý Bạch viết:
Dã hạc vô lương Thiên Ðịa khoan.
Thích nôm: Gà lồng có lúa đầy bụng hằng ngày mà nồi nước sôi hằng cận bên, không biết phải bị giết ngày nào.
Còn con hạc nội, tuy bữa đói bữa no, nhưng Trời Ðất rộng thinh, mặc tình cao bay xa liệng.
Tóm lại, thà cực mà được thong thả, còn hơn sướng mà phải chịu nguy hiểm.
Có mối Ðạo dìu mình được tự do thiêng liêng, mà cái tự do thiêng liêng ấy, ta hãy làm con hạc nội mới mong chiếm được.
(3) Cô phần là mả hoang.
(4) Sô diện là nhăn mặt.
Nghĩa giải riêng Luận nhứt và Luận nhì, chớ không phải chung nghĩa.
GIẢI:
Ta nhìn mấy cái mồ hoang mả lạnh, nếu tìm mà hỏi cho rõ tông tích thì toàn là những kẻ thiếu niên nằm nơi đó. Thế thì đời người như bọt nước, như mây bay, nếu chẳng lo tu sớm, chừng khuất bóng rồi, té ra mình chưa gặp Ðạo.
Ðức Thích Ca nói:
Cô phần tận thị thiếu niên nhơn.
Nghĩa là:
Những mồ hoang ấy toàn là của kẻ còn trai trẻ.
Chư đạo hữu hiểu rõ chưa?
(4) Dòng đây là dòng nước, nước mà bị gió thổi, có con sông nào khỏi nhăn mặt.
Nước bị gió như người bị cường quyền, nếu chẳng thoát ra quyền ấy thì chưa dễ chắc còn thân. Ðạo là phương dìu người khỏi quyền ấy mà thôi.
Cổ nho có câu:
Lục thủy bổn vô sầu, nhơn phong sô diện.
Nghĩa là:
Nước kia chẳng phải sầu mà bị gió thổi nên nhăn mặt.
Phải tìm cao xa mà hiểu.
Còn hai câu chót, ai cũng hiểu.
Vậy chư đạo hữu rán học Ðạo, nghe! THĂNG.
CHÚ THÍCH:
- Ðường về chớ nệ bước non sông: Con đường về với Ðức Chí Tôn, chớ nệ hà khó khăn qua sông vượt núi.
- Cảnh bá tòng: Ý nói cảnh chùa, nơi tu hành.
- Túng tíu: Bó buộc, chật hẹp, ngặt nghèo.
- Một điểm quanh co lên một nấc: Ý nói, trên đường tu, vượt qua 1 bước khó khăn thì trình độ đạo đức tăng lên 1 bực.
- Lần lừa ngày tháng ắt qua đông: Ngày tháng qua mau, chớ nên chần chờ, sớm lo tu hành, mùa đông giá rét sắp đến.
