ĐẠO là gì? ĐẠO sao gọi ĐẠO?  

Từ cổ chí kim, nước nào, sắc dân nào cũng vậy, đều có lòng tin tưởng Trời Phật. Mỗi nơi đều tùng theo phong hóa thổ nghi của nước nhà mình mà tỏ sự tín ngưỡng, với thờ phượng.

Chỗ theo Đạo Trời thì thờ Trời, người thờ Phật thì kính trọng Phật, cho Phật là lớn, người thờ Thánh Thần thì tin tưởng Thánh Thần, chớ kỳ trung có một Đấng Tạo Hóa Chủ Tể Càn Khôn Thế Giái, điều đình Tứ Đại Bộ Châu, Tam Thập Lục Thiên, Tam Thiên Thế Giái, cùng Thất Thập Nhị Địa.

Ấy là quyền hành vô biên của Đấng CHÍ TÔN, người Nam mình gọi là Ngọc Hoàng Thượng Đế, hay là Ông Trời.

Trời Phật cũng là Thầy là Đấng CHÍ TÔN. Từ thuở âm dương tương hiệp Càn Khôn phát khởi, Đấng CHÍ TÔN hóa sanh loài người và muôn vật, người ta mới tu thành Phật, Tiên, Thánh, Thần, mới sanh ra Ngũ Chi ĐẠI ĐẠO:

• 1. Nhơn Đạo,
• 2. Thần Đạo,
• 3. Thánh Đạo,
• 4. Tiên Đạo,
• 5. Phật Đạo.

Ấy là tôi chỉ sơ Đạo cho chư Hiền Hữu chư Hiền Muội rõ biết, chớ còn nói việc huyền bí cao thượng thì phần nhiều Đạo Hữu chúng ta không thấu đáo làm cho rối loạn tinh thần chư Đạo Hữu chư Đạo Muội vì có lời Đức Khổng Phu Tử nói rằng:

"- Những việc vô vi khó thấy, khó hiểu, nếu không cẩn thận mà đem những việc ấy ra nói với người thường thì người ta hay hiểu lầm mà tin bậy."

Bởi vậy, có nhiều người sai lầm mà tuyệt cốc, luyện Đạo, phi bùa, tập chú, vân vân... ấy là mưu tà quái, dụ dỗ mấy người mê tín vô hang sâu vực thẳm.

Vậy nên những điều huyền bí mà có thể làm cho người ta mê tín, loạn tưởng, không có ích gì cho sự sanh hoạt của đời, không có dạy hạnh nết lễ nghĩa khiêm cung cho sanh chúng, không phải việc thật hành đặng thì tôi không chịu giảng dạy, vì là xa chuyện chơn thật “LA VÉRITÉ”.

Đức Vân Trung Tử cũng có dạy tôi rằng:

Còn ĐẠO là gì? ĐẠO sao gọi ĐẠO?

Thượng Trung Nhựt bạch: "– Đạo kể từ khí Hư Vô sanh Thái Cực vân vân..."

Vân Trung Tử: "– Đạo Hữu nói cao xa quá, phần nhiều chưa hiểu đặng...

ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ đã khai ra được bảy năm mà phần nhiều chư Đạo Hữu chư Đạo Muội chưa rõ thấu tại sao Đạo khai trong thế kỷ hai mươi đây và tại sao Đạo khai trong nước Nam ta?

Từng nghe: Thiên Địa tuần hườn, Châu nhi phục thỉ, từ tạo Thiên lập Địa, Càn Khôn phát khởi tới ngày nay biết mấy muôn mấy vạn lần, Xuân qua Hè lại Đông mãn Thu tàn, thỏ lặn ác tà. Nay tới đời Hạ Ngươn mạc kiếp nên gọi là cuối cùng.

Phàm muôn việc đều có thỉ có chung, có khởi có cùng như một ngày một đêm mười hai giờ khởi ư Tý, tới Hợi cùng rồi thì cũng khởi lại ư Tý,

Mỗi tháng khởi mồng một tới ba mươi, rồi cùng khởi mồng một lại nữa,

Mỗi khởi tháng Giêng rồi tới tháng Chạp, cuối năm rồi củng khởi lại tháng Giêng.

Mỗi tháng chia ba tuần, mỗi tuần mười ngày, mổi năm chia ra tam ngươn, Thượng ngươn, Trung ngươn, Hạ ngươn...

Ấy là luật tuần hườn của Trời Phật định. Việc thế thì cũng phải có tuần hườn vậy. Trời đất cũng chia ra Tam ngươn:

•  1. Thượng Ngươn là Ngươn TẠO HÓA, ấy là Ngươn THÁNH ĐỨC tức là Ngươn vô tội (Cycle de Créationc/est à dire Cycle de l’innocence).

•  2. Trung Ngươn là Ngươn TẤN HÓA, ấy là Ngươn TRANH ĐẤU, tức là Ngươn tự diệt (Cycle deprogrès ou Cycle de lutte et destruction).

•  3. Hạ Ngươn là Ngươn BẢO TỒN, ấy là Ngươn TÁI TẠO tức là Ngươn qui cổ (Cycle de conservation ou Cycle de reproduction et rénovation).

Nay Hạ ngươn hầu mãn kế Thượng ngươn khởi lại nên nhơn vật đổi dời.

Đạo là tối trọng tối quí trong Đời. Đạo Đời đi cặp nhau, Đạo như cái lưới bao trùm Càn Khôn thế giái, không việc chi từ lớn chí nhỏ mà ra khỏi Đạo. Nay vì cuộc tuần hườn và vì bổn nguyên háo sanh, nên Đấng CHÍ TÔN chuyển Đạo lại.

Vẫn hồi tạo Thiên lập Địa, Đạo phát ư Đông (là các nước nơi miền Á Đông như Trung Huê, Nhựt Bổn, Ấn Độ, Xiêm, Đông Pháp vân vân...) thì nội vùng Á Đông đây có:

• Đức Nhiên Đăng Cổ Phật và Đức Thích Ca khai Đạo Phật,
• Đại Đạo là Đạo Tiên thì có Đức Thái Thượng và Lão Tử,
• Đạo Thánh thì có Văn Tuyên Khổng Thánh và Khổng Phu Tử.

Sau lần lần Đạo trải khắp qua Tây nên Đức Chúa Giê Giu khai Đạo nơi miền Âu Châu, (551 năm sau Khổng Phu Tử), kế Đạo mới roi truyền trải khắp Năm Châu.

Ngày nay là châu nhi phục thỉ nên Đấng CHÍ TÔN chuyển Đạo lại Á Đông đây là nơi nguồn Đạo phát ra. Bởi cớ ấy nên trong bài Khai Kinh của Đức Lữ Tổ có hai câu đầu như vầy:

Và trong một bài Thánh Ngôn chữ Langsa của Đức Lý Thái Bạch cho M. D .ROSS có câu:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Người nước Nam từ cổ chí kim thì không có Đạo trong nước nhà, nên nước phải hèn, dân phải yếu, dầu vậy người Nam ta vẫn có tâm Đạo;

Người Nam trổi danh khắp hoàn cầu về bề tín ngưỡng Đạo Phật, Đạo Tiên, Đạo Nho tuy khai bên Ấn Độ và bên Trung Huê, sau người Nam biết đặng, thì cũng hết lòng sùng bái.

Đạo Gia Tô của mấy vị Linh mục bên Thái Tây đem gieo truyền bên nước ta, thì người Nam cũng kỉnh trọng.

Phần nhiều trong người Nam thì hay đi chùa đi miễu, đi nhà thờ cầu khẩn, vọng tưởng hết lòng, ngưỡng mộ Trời Phật, người không đi chùa, đi miễu, không đi nhà thờ thì trong nhà cũng thờ ông bà cha mẹ quá vảng, ấy là Đạo Nho.

Mấy bằng cớ trên đây chỉ rõ rằng người Nam Việt tin tưởng Trời, Phật, Thánh, Thần, tin tưởng chắc rằng chết thì cái xác phàm nầy chết, tiêu diệt, chớ linh hồn bất tiêu, bất diệt[1].

[1] (Trong Càn Khôn thế giái, trong vạn vật vạn linh, đều có đôi bên: một bên hữu hình (la matière) một bên vô hình (l’essence), hữu hình thì tiêu thì diệt, vô hình thì bất tiêu bất diệt).

Thiệt là một dân tộc:

Vì Đạo tâm ấy, mà trong thời kỳ chuyển Đạo nầy, Đấng CHÍ TÔN thương lòng thành thật của nhơn sanh nơi đây nên khai TAM KỲ PHỔ ĐỘ (ân xá lần thứ ba) nơi đây.

Tuy khai Đạo tại nước Nam vì nước Nam cũng trong vùng Á ĐÔNG mà cũng khởi ư Đông.

Bàn cổ sơ khai, Thiên sanh ư Tý, Địa tịch ư Sửu, nhơn sanh ư Dần, từ năm Bính Dần, Đạo phát khai tại TÂY NINH là Cực Đông của Nam Kỳ, lần lần truyền ra GIA ĐỊNH, BÀ RỊA, BIÊN HÒA, THỦ DẦU MỘT, CHỢ LỚN là mấy hạt về hướng Đông.

Qua năm thứ nhì, thứ ba Đạo mới truyền ra mấy hạt hướng Tây.

Luôn dịp tôi cũng lục rút ra đây mấy lời tiên tri của Thầy hồi buổi khai Đạo:

Mardi 7 Sept. 1926 (Mồng 1 tháng 8 Bính Dần).

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Trong thời đợi Hạ ngươn đây nhơn loại ở thế gian phần đông vì ham văn minh vật chất, ham ăn mặc sung sướng, nên phải giành giựt cấu xé vì mồi phú quí, bả vinh hoa, vẻ đai cân, mùi chung đỉnh, nên biến sanh ra nhiều cảnh mạnh còn yếu mất, đua chen lẫn lộn, tràn nhẩy khắp nơi.

Than ôi! Nhơn sanh như thế sao khỏi động lòng Trời.

Đấng CHÍ TÔN, vì háo sanh, Đại Từ Đại Bi, thấy nhơn loại đương mờ mệt trong vòng hắc ám, tranh tranh đấu đấu kết cuộc oan gia, không tùng chơn lý nên Đấng CHÍ TÔN khai Đạo cứu đời ngỏ hầu dìu dắt nhơn sanh về đường qui cổ, đặng hết lòng thành thật đối đãi cùng nhau, phải biết tương thân tương ái, đừng cố kết oan gia gây nghiệt chướng.

Trời thấy người Nam là một sắc dân đê hèn mà biết tin tưởng Trời Phật, nên lúc cuối cùng đây khai Đạo trong nước Nam. Có bài tứ tuyệt như sau nầy:

Nước mà không Đạo cũng như người không hồn; nhà không Đạo đức thì tự nhiên cang thường luân lý phải suy bại.