Bánh Dầy - Bánh Chưng  

Bánh Dầy và Bánh Chưng là hai loại bánh đặc biệt được làm ra trong dịp Tết Nguyên đán cổ truyền của dân tộc Việt Nam ta.

Cả hai loại bánh đều được làm bằng nếp, đậu, và bánh chưng thì có thêm thịt heo.

Bánh Dầy có hình tròn, tượng trưng Trời, và bánh Chưng có hình vuông tượng trưng Ðất, vì người xưa cho rằng Trời tròn Ðất vuông (Thiên viên Ðịa phương). ROW|0|SỰ TÍCH: Vua Hùng Vương thứ sáu có nhiều con trai. Một ngày kia, trước Tết nguyên đán, vua truyền lịnh cho các hoàng tử, mỗi người phải tìm ra một món ăn ngon, trước cúng tổ tiên, sau nhà vua ăn.

Món ăn nào ngon nhất và có ý nghĩa nhất thì vua sẽ truyền ngôi cho hoàng tử làm ra món ăn đó.

Các hoàng tử y lịnh, đi khắp bốn phương tìm sơn trân hải vị đem về dâng vua cha.

Riêng hoàng tử Tiết Liêu, con bà Thứ Phi, không đủ tiền bạc để đi đây đi đó, nên ông nghĩ ra cách dùng nếp và đậu để làm hai thứ bánh: Bành Dầy hình tròn làm bằng bột nếp và bánh Chưng làm bằng nếp hột. Cả hai đều có nhưn đậu và hấp chín rất thơm ngon.

Ðến ngày hẹn, hoàng tử Tiết Liêu đem hai thứ bánh nầy dâng lên vua cha. Vua cha hỏi ý nghĩa của hai thứ bánh thì hoàng tử Tiết Liêu thưa rằng:

- Tâu Phụ vương, trong Trời Ðất không chi quí hơn ngũ cốc, vì ngũ cốc là thực phẩm chính nuôi sống loài người.

Nay con lấy gạo nếp là một thứ trong ngũ cốc làm ra hai thứ bánh: Bánh Dầy hình tròn tượng trưng cho Trời là Cha, bánh Chưng hình vuông tượng trưng cho Ðất là Mẹ.

Vậy con đem hai thứ bánh nầy dâng lên Phụ vương, trước cúng Tổ Tiên, sau Phụ vương dùng.

Nhà vua thấy hoàng tử Tiết Liêu có lòng hiếu hạnh và biết kỉnh thờ Trời Ðất thì rất hài lòng, lại khi ăn thử hai thứ bánh thì cảm thấy rất thơm ngon. Do đó, vua quyết định truyền ngôi cho hoàng tử Tiết Liêu.

Cũng từ đó về sau, vua truyền cho dân chúng đến ngày Tết nguyên đán, làm hai thứ bánh của hoàng tử Tiết Liêu để dâng cúng Tổ Tiên.

Về sau, dân chúng cử tên Tiết Liêu, gọi là Bánh Tết.

Ở miền Bắc Việt Nam, Bánh Dầy và bánh Chưng vẫn giữ đúng hình dáng thuở xưa, Bánh Dầy thì tròn, bánh Chưng thì vuông.

Riêng bánh Chưng thì có biến cải cho có mùi vị hấp dẫn hơn bằng cách thêm vào đó một ít thịt heo.

Ở miền Nam Việt Nam, hai thứ bánh trên biến đổi khá nhiều từ thời Trịnh Nguyễn phân tranh.

Chúa Nguyễn ở phương Nam muốn lập một nước riêng biệt đối với Chúa Trịnh ở phương Bắc, nên Chúa Nguyễn truyền lịnh sửa đổi phong tục của dân miền Nam cho khác miền Bắc.

Do đó, Bánh Dầy trở thành bánh ÍT và bánh Chưng trở thành Bánh TÉT.