Ngũ phục

Ngũ phục là năm loại quần áo tang dùng trong năm trường hợp để tang.

Theo Nho, Ngũ phục gồm có:

• 1. Trảm thôi 斬衰
• 2. Tư thôi 齊衰
• 3. Đại công 大功
• 4. Tiểu công 小功
• 5. Tư ma 緦麻

Nếu căn cứ vào thời gian để tang thì có 5 bực:

• 1. Tang 3 năm: Tam niên
• 2. Tang 1 năm: Cơ niên 期年
• 3. Tang 9 tháng: Cửu ngoạt
• 4. Tang 5 tháng: Ngũ ngoạt
• 5. Tang 3 tháng: Tam ngoạt

• Trảm thôi: Trảm là cắt đứt, thôi là áo tang. Trảm thôi là áo tang bằng vải thô trắng thật xấu, gấu áo cắt mà không viền, bỏ xủ xuống; quần xổ lai không khâu bằng phẳng.
• Tư thôi:Tư tức là Tề: viền lại cho bằng. Tư thôi là gấu áo tang có lên lai, khâu lại cho bằng phẳng; quần cũng lên lai bằng phẳng.
• Đại công: Theo cổ lễ, tang phục đại công dùng loại vải bớt thô hơn Trảm thôi. Đại công có nghĩa là vải đã dệt gia công nhưng còn thô.
• Tiểu công: Vải dệt kỹ càng tinh vi hơn đại công.
• Tư ma: Tư hay Ti là vải gai sợi nhỏ dùng để may đồ tang. Ma là cây gai dùng để lấy sợi dệt vải thưa. Tư ma là loại vải sợi nhỏ như tơ, tinh vi hơn Tiểu công.

Theo Cổ lễ của Nho giáo, thời gian để tang và tang phục được qui định như sau:

• Tang 3 năm và 1 năm dùng Trảm thôi hay Tư thôi.
• Tang 9 tháng thì dùng tang phục Đại công.
• Tang 5 tháng thì dùng tang phục Tiểu công.
• Tang 3 tháng thì dùng tang phục Tư ma (Ti ma)

Trong Đạo Cao Đài, theo TÂN KINH, thời hạn để tang được giảm bớt, đơn giản hơn cổ lễ, chỉ phân 3 thời hạn để tang:

• Để tang 81 ngày, tới Chung cửu thì mãn. (tương ứng với để tang 3 tháng theo cổ lễ).
• Để tang 281 ngày, tới Tiểu tường thì mãn. (tương ứng với để tang 1 năm theo cổ lễ).
• Để tang 581 ngày, tới Đại tường thì mãn. (tương ứng với để tang 2 năm hoặc 3 năm theo cổ lễ).

•  1. Tang Cha Mẹ:

  Về phần con trai:

  • Con thọ tang cha dùng Trảm thôi và gậy trúc (gậy bằng cây trúc hay cây tre cũng được), đến đại tường là mãn.
  • Con thọ tang mẹ, dùng Trảm thôi và gậy vông (bằng cây vông đồng) đến đại tường là mãn. \\

  Về phần con gái:

  • Con gái xuất giá thọ tang cha mẹ dùng Tư thôi, đến tiểu tường là mãn.
  • Con gái tại gia, chưa xuất giá, dùng Trảm thôi, đến đại tường là mãn.

  Tang phục Trảm thôi là áo bằng vải sô, cổ trịt như áo lễ, không lên trôn, đường sống lưng may lộn ra ngoài, ở phía sau lưng, trên vai may kèm một miếng vải nhỏ gọi là phụ bản, tỏ dấu mang sự đau xót trên lưng, quần thì sổ lai, không khâu bằng phẳng. Ngang lưng quấn một sợi dây bằng rơm hay bằng bẹ chuối đánh 3 tao.

  Tang cha thì con trai chống gậy trúc, tang mẹ thì chống gậy vông. Cây gậy có bề dài bằng khoảng cách từ gót chân lên tới quả tim, gốc chống xuống đất.

  Tục lệ giải thích việc chống gậy là để tỏ rằng, con vì quá bi ai nên yếu sức phải chống gậy mà đi. Gậy trúc tròn tượng trưng cha, người quân tử; gậy vông đẽo phía dưới cho có cạnh vuông, tượng trưng mẹ hiền.

  Con trai thì đội bức cân bao trùm đầu tóc, làm bằng tấm vải vuông 8 tấc (hay 7 tấc), cổ lễ thì có đội mũ rơm (hay dùng dây chuối thay rơm) bện thành hình tròn bọc vải thô.

  Con gái thì đội mấn, cũng làm bằng vải thô gấp chéo một đầu thành hình chóp nón.

•  2. Kế phụ:
  • Đồng cư kế phụ: Kế phụ và mình ở chung, để tang 1 năm đến tiểu tường là mãn. Trước có ở chung, sau không ở chung, để tang 3 tháng, đến tuần chung cửu là mãn.
  • Bất đồng cư kế phụ: không ở chung, không thọ tang.

•  3. Giá mẫu, Xuất mẫu, Kế mẫu, Từ mẫu:
  • Giá mẫu: người mẹ, sau khi cha mình mất lại tái giá, để tang 1 năm đến tiểu tường là mãn.
  • Xuất mẫu: người mẹ, mà cha mình thôi đi, để tang 1 năm đến tiểu tường là mãn. Như người mẹ không tái giá, tang Tư thôi 2 năm đến đại tường là mãn.
  • Kế mẫu: mẹ mình mất, cha lấy bà kế mẫu, để tang 1 năm, đến tiểu tường là mãn.
  • Từ mẫu: mẹ mình mất sớm, mình còn bé, cha mình giao cho bà mẹ kế nuôi mình lớn khôn, gọi là từ mẫu, để tang Tư thôi 2 năm đến đại tường là mãn.

•  4. Bác, chú, cô:

  Đồng tang 1 năm, đến tiểu tường là mãn. Như có xuất giá, tang 3 tháng đến tuần chung cửu là mãn.

•  5. Cậu, dì: Đồng tang 3 tháng, đến chung cửu là mãn.

•  6. Ông Cố, bà Cố: Tang 3 tháng, đến chung cửu là mãn

•  7. Ông nội, bà nội: Tang Tư thôi đến đại tường là mãn.

  Cháu đích tôn thừa trọng, thay thế cha, chịu tang ông nội bà nội thì dùng Trảm thôi, đến đại tường là mãn.

•  8. Ông ngoại, bà ngoại: Tang đến tiểu tường là mãn.

•  9. Tang vợ chồng:

  Chồng thọ tang vợ, đến đại tường là mãn. Mãn tang mới được lấy vợ khác.

  Vợ thọ tang chồng đến đại tường là mãn. Mãn tang chồng mới được tái giá.

•  10. Anh chị ruột: Em để tang đến tiểu tường là mãn.

•  11. Anh chị chung mẹ khác cha: Em để tang 3 tháng đến chung cửu là mãn.

•  12. Tang bên chồng:

  Nàng dâu thọ tang cha mẹ chồng, dùng Tư thôi, đến đại tường là mãn.

  Ông nội bà nội của chồng: tang đến tiểu tường là mãn.

•  13. Tang bên vợ:

  Chàng rể thọ tang cha mẹ vợ đến tiểu tường là mãn.

•  14. Tang người thân tộc:

  Vì ân nghĩa thầy trò, vì tình bậu bạn, trò để tang cho thầy, bạn để tang cho bạn, tùy ý, không hạn thời gian bao lâu.

  Vì đại ân, kẻ thọ ân để tang người ân, không hạn kỳ.

  Vì đại nghĩa, những kẻ anh hùng liệt sĩ, lập công vĩ đại, có ích cho nhơn quần xã hội, cho Đạo, cho đời, dân cảm mến để tang không hạn kỳ. (Theo quyển Quan Hôn Tang Lễ của Hội Thánh xuất bản năm 1976).